Przepis art. 30h ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje na kategorie dochodów, na podstawie których oblicza się daninę solidarnościową. Należą do nich:

• dochody opodatkowane na tzw. zasadach ogólnych, według skali podatkowej, w tym dochody osiągnięte za granicą, które na mocy art. 27 ust. 9-9a ustawy łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• dochody opodatkowane w trybie art. 30b ustawy, czyli dochody uzyskane z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część oraz dochody z odpłatnego zbycia walut wirtualnych;
• dochody z działalności gospodarczej opodatkowane na zasadach art. 30c ustawy (tzw. podatkiem liniowym);
• dochody zagranicznej jednostki kontrolowanej.

Podstawę obliczenia daniny solidarnościowej stanowi nadwyżka ponad 1 000 000 zł sumy powyższych dochodów. Osoby fizyczne są obowiązane do zapłaty daniny solidarnościowej w wysokości 4% podstawy obliczenia tej daniny.

Jeżeli w podstawie obliczenia daniny solidarnościowej zostały uwzględnione dochody uzyskane ze źródeł przychodów położonych za granicą, daninę solidarnościową pomniejsza się proporcjonalnie o kwotę równą podatkowi zapłaconemu od tych dochodów za granicą, zgodnie z postanowieniami zawartych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Organy podatkowe podchodzą do tematu rozliczenia straty podatkowej przy wyliczeniu daniny solidarnościowej w sposób niekorzystny dla podatników. Przykładowo, pismo z dnia 25 listopada 2022 r., Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115 KDIT3.4011.691.2022.1.JG. Przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej od sumy dochodów podlegających opodatkowaniu daniną solidarnościową podlegają odliczeniu wyłącznie składki na ubezpieczenie społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a i składki, o których mowa w art. 30c ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz kwoty wymienione w art. 30f ust. 5 tej ustawy. Wynika to wprost z brzmienia art. 30h ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. A więc, przy obliczaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej nie uwzględnia się strat z lat ubiegłych, gdyż nie zostały one wymienione w art. 30h ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Być może w przyszłości ta linia interpretacyjna ulegnie złagodzeniu, ale rozliczając 2022 rok podatnicy muszą być ostrożni i nie mając swojej interpretacji indywidualnej lepiej nie rozliczać straty podatkowej przy daninie.

Wobec podatnika zobowiązanego do uiszczenia daniny solidarnościowej mogą być stosowane szczególne rozwiązania w zakresie indywidualnych ulg w zapłacie zobowiązań publicznoprawnych przewidzianych w rozdziale 7a ordynacji podatkowej. W szczególności podatnik może wnioskować u naczelnika właściwego urzędu skarbowego o odroczenie terminu płatności daniny solidarnościowej, o rozłożenie zapłaty tej daniny na raty bądź też o umorzenie zaległości powstałej z tytułu niezapłaconej daniny solidarnościowej w terminie ustawowym. Jednak to w zasadzie jedyne możliwości, z których może skorzystać podatnik w zakresie rozłożenia tego ciężaru finansowego.
dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy