Przedmiotem zasiedzenia może być każda nieruchomość – a więc nieruchomość gruntowa, budynkowa, a także lokalowa – i to bez względu na to, kto jest właścicielem tych nieruchomości. Warunkiem nabycia nieruchomości przez zasiedzenie jest posiadanie samoistne i upływ czasu. Można zasiedzieć również nieruchomość, na której jest prowadzona działalność gospodarcza.
Nabycie własności nieruchomości przez zasiedzenie podlega, co do zasady, opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn (art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Dotyczy to jednak tylko nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie przez osoby fizyczne. Zasiedzenie jest sposobem nabycia własności związanym z upływem czasu. W przypadku osób fizycznych, podatnicy podatku są obowiązani złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania (art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Nabycie własności nieruchomości przez zasiedzenie przez osoby prawne (w tym spółki z o.o.) nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, lecz podatkiem dochodowym od osób prawnych. W myśl art. 172 §1 i 2 Kodeksu cywilnego.: Posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Z powyższego przepisu wynika, że na skutek zasiedzenia dotychczasowy posiadacz samoistny, czyli ten, który faktycznie włada rzeczą jak właściciel ex lege nabywa własność na skutek upływu czasu i może żądać, aby stwierdził to sąd w orzeczeniu. Nabycie nieruchomości przez zasiedzenie jest formą nieodpłatnego przysporzenia majątkowego, wartość nieruchomości gruntowej nabytej przez zasiedzenie należy traktować jako wartość otrzymanej nieodpłatnie rzeczy. Tym samym nabycie poprzez zasiedzenie nieruchomości gruntowej będzie stanowiło przysporzenie majątkowe, które podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach (m.in. Dyrektor KiS w interpretacji z 27 grudnia 2023 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.603.2023.2.MBD) potwierdzają, że nabycie własności jest tu tzw. nabyciem pierwotnym, a orzeczenie sądu ma charakter deklaratoryjny i stanowi podstawę wpisu nowego właściciela do księgi wieczystej. Orzeczenie sądu nie jest warunkiem nabycia prawa własności, nabywa się je po spełnieniu przesłanek określonych w przepisach kodeksu cywilnego. Orzeczenie sądu stanowi jednak dowód takiego nabycia, na który będzie się można powołać w celu wykazania prawa własności rzeczy.

Nabycie własności nieruchomości przez zasiedzenie następuje z mocy prawa, a nie na mocy postanowienia stwierdzającego to sądu. Przychód z tytułu nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie nie powstaje w dacie postanowienia sądu czy jego uprawomocnienia, lecz w dacie wskazanej przez sąd w postanowieniu jako data nabycia własności przez zasiedzenie.

Zapoznaj się z ofertą naszych szkoleń z tej kategorii:

https://izbapodatkowa.pl/szkolenia/?tematyka=110
https://izbapodatkowa.pl/szkolenie/podatek-od-nieruchomosci-2025-cicha-rewolucja/?termin=21886
https://izbapodatkowa.pl/szkolenie/strategie-podatkowe-przedsiebiorstw-w-2025-roku/?termin=20875