Ubezpieczenie składników majątku przedsiębiorcy a w szczególności pojazdów jest jedną z podstawowych czynności realizowanych w celu zabezpieczenia ich przed utratą lub zniszczeniem. W niektórych sytuacjach odszkodowania za szkody w środkach trwałych korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego. Istotne jest w przypadku aut czy naprawa dotyczy samochodu ciężarowego czy osobowego.

Z treści art. 17 ust. 1 pkt 54a ustawy CIT (i art. 21 ust. 1 29b ustawy PIT) wynika, że wolne od podatku są odszkodowania za szkody w środku trwałym, z wyłączeniem samochodu osobowego, w części wydatkowanej w roku podatkowym lub w roku bezpośrednio po nim następującym na remont tego środka trwałego albo na zakup lub na wytworzenie we własnym zakresie środka trwałego zaliczonego zgodnie z klasyfikacją do tego samego rodzaju co środek trwały, z którym związana była taka szkoda. Jeśli podatnik otrzyma takie odszkodowanie i wydatkuje je np. na wyremontowanie środka trwałego, to kosztów tego remontu w części pokrytej odszkodowaniem nie będzie miał prawa zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 58 ustawy CIT i art. 23 ust. 1 pkt 56 ustawy PIT). Powołane przepisy nie mają zastosowania, gdy środkiem trwałym jest samochód osobowy.

Natomiast przepisy ustawy o VAT nie przewidują szczególnych zasad odliczania podatku VAT z faktur dokumentujących naprawę samochodów, gdy te naprawy finansowane są w części (np. w kwocie netto) lub w całości (w kwocie brutto) przez firmy ubezpieczeniowe. Fakt sfinansowania naprawy pojazdu przez ubezpieczyciela (w całości lub w części) nie ogranicza możliwości odliczania podatku z faktur za naprawę samochodów, dlatego też zastosowanie powinny mieć ogólne zasady odliczania VAT (analogicznie jak dla faktur zapłaconych przez podatnika).

Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podatkowych (m.in. Dyrektor KiS w interpretacji indywidualnej z 30 listopada 2020 r., nr 0115-KDIT3.4011.585.2020.1.AW) uznają, że w przypadku bezgotówkowej naprawy samochodu w leasingu z OC sprawcy zdarzenia, nie wystąpi przychód u leasingobiorcy. Mowa o przypadku, gdy podatnik prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, korzysta w ramach umowy leasingu z samochodu, którego używał zarówno do celów prywatnych, jak i służbowych. Samochód ten uległ uszkodzeniu w wyniku stłuczki zaistniałej z winy innego kierowcy. Naprawa auta została sfinansowana z OC sprawcy. Ubezpieczyciel przelał kwotę odszkodowania na rachunek serwisu (naprawa bezgotówkowa).

Gdyby to leasingodawca był zobowiązany (zgodnie z zawartą umową) do ponoszenia kosztów powypadkowej naprawy leasingowanego samochodu osobowego (to on byłby nabywcą tej usługi), wówczas to jemu przysługiwałoby prawo do ujęcia w kosztach podatkowych wydatków na tę naprawę (m.in. interpretacje indywidualne Dyrektora KIS z 29 maja 2019 r., nr 0111-KDIB2-3.4010.92.2019.1.AD oraz z 19 kwietnia 2019 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.58.2019.2.BJ).

Gdyby natomiast leasingowany samochód osobowy będący przedmiotem powypadkowej naprawy (objęty dobrowolnym ubezpieczeniem) był wykorzystywany przez leasingobiorcę do celów mieszanych, to do kosztów uzyskania przychodów mógłby on zaliczyć:

• 75% kwoty netto wynikającej z faktury za powypadkową naprawę samochodu, otrzymanej od warsztatu samochodowego oraz
• 75% z 50% kwoty VAT z ww. faktury, która nie podlega odliczeniu.