Koniec roku to dla niektórych przedsiębiorców czas likwidacji prowadzonej działalności gospodarczej i związane z tym obowiązki do wypełnienia. Na podstawie § 24 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. poz. 2544), podatnik, który likwiduje działalność gospodarczą, ma obowiązek sporządzenia na dzień likwidacji spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów. Spis taki podlega wycenie i wpisaniu do księgi. Ma on również wpływ na wysokość dochodu (straty) ustalanego za ostatni rok prowadzenia działalności, gdyż o wartość tzw. końcowego spisu z natury pomniejsza się koszty uzyskania przychodów za dany rok. W rezultacie w rozliczeniu podatkowym jako koszty uzyskania przychodu nie są uwzględniane koszty związane z zakupem towarów objętych spisem, a więc które nie przyczyniły się do uzyskania przychodu z działalności w okresie jej prowadzenia.

W przypadku likwidacji działalności opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych przedsiębiorca jest również zobowiązany do sporządzenia remanentu likwidacyjnego (spisu z natury), obejmującego również rzeczowe składniki majątku związane z wykonywaną działalnością, niebędące środkami trwałymi, zaliczane do wyposażenia, oraz wykazu składników majątku analogicznie jak w przypadku podatnika opodatkowanego na zasadach ogólnych.

Natomiast później, podatnik może według uznania rozporządzać towarami, które pozostały mu po likwidacji działalności gospodarczej. W szczególności może dokonać ich odpłatnego zbycia. W takim przypadku należy mieć na uwadze, że gdy składniki majątku pozostałe na dzień likwidacji prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej zostaną odpłatnie zbyte przed upływem 6 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja tej działalności, to uzyskany przychód zalicza się do przychodów z działalności gospodarczej. Wynika to z art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. a w związku z ust. 3 pkt 12 lit. a ustawy o PIT. W konsekwencji konieczne jest rozliczenie podatku dochodowego z tego tytułu.

Natomiast gdy okres ten przekracza sześcioletni okres, o którym mowa w ww. przepisach, to przychód uzyskany ze sprzedaży tych składników majątkowych nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Przykładowo, jeśli podatnik prowadził działalność gospodarczą w zakresie handlu we własnym lokalu (sklep), którą zlikwidował w maju 2018 r. Lokal ten był wpisany do ewidencji środków trwałych i podlegał amortyzacji i zamierza sprzedać ten lokal, począwszy od czerwca 2024 r., stąd w sytuacji sprzedaży lokalu (sklepu) począwszy od czerwca 2024 r., gdy likwidacja prowadzonej działalności gospodarczej nastąpiła 29 maja 2018 r., po stronie podatnika nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 12 lit. a ustawy o PIT.

Przyjmuje się, że w zakresie opodatkowania sprzedaży składników majątku pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej zastosowanie znajdą zasady, które podatnik stosował przed likwidacją działalności (o ile na dzień zbycia nie prowadzi działalności, z której opłaca ten podatek w innej formie). Stosując rozliczenie na zasadach określonych w ustawie o PIT (tj. według skali podatkowej lub podatek liniowy), podatnik może pomniejszyć uzyskany przychód o koszty uzyskania przychodu ustalone zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, czyli o wcześniej nieujęte w rozliczeniu podatkowym koszty zakupu sprzedanych towarów. Tak więc podstawę obliczenia podatku dochodowego stanowić będzie dochód ustalony jako nadwyżka przychodu ze zbycia towarów nad kosztami ich zakupu (art. 24 ust. 3b ustawy o PIT).