Proces przetransferowania środków pieniężnych na rachunek bankowy w Polsce przez podatnika nie skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Także operacja przewalutowania środków pieniężnych w walucie obcej na środki pieniężne w PLN lub inną walutę jest neutralna podatkowo. Skutki podatkowe można odnieść tylko do naliczanych odsetek od zgromadzonych za granicą pieniędzy. W myśl art. 30a ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a, z odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, prowadzonych przez podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów.

Banki zagraniczne nie zawsze pobierają podatek od odsetek od lokat bankowych. Powodem takiego działania mogą być postanowienia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Polską, które niekiedy przewidują, iż odsetki podlegają opodatkowaniu tylko w państwie rezydencji. Ponadto, nawet jeżeli umowa zezwala na pobór takiego podatku u źródła to wewnętrzne przepisy państwa, w którym bank ma siedzibę mogą nie przewidywać takiego podatku w stosunku do nierezydentów. Państwu, w którym powstają odsetki z zastrzeżeniem warunków określonych w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania, jeśli jest podpisana, przysługuje prawo do ich opodatkowania, zgodnie z prawem tego państwa. Jednocześnie przepisy umowy przewidują zazwyczaj ograniczenie tego opodatkowania w państwie źródła, a mianowicie podatek w ten sposób pobierany nie może przekroczyć zwykle 10% kwoty brutto tych odsetek.

Począwszy od 1 lipca 2005 r. weszła w życie Dyrektywa Rady UE w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności w formie płatności odsetkowych (2003/48/EC). Zgodnie z Dyrektywą kraje członkowskie Unii Europejskiej mają obowiązek stosować zasady wzajemnej wymiany informacji o dochodach z odsetek wypłacanych osobom fizycznym z innych krajów członkowskich. Podstawowym celem tych przepisów jest ułatwienie opodatkowania przychodów z tytułu płatności odsetkowych na rzecz osób fizycznych w tym państwie członkowskim, w którym są one rezydentami podatkowymi.

Podatnik będący polskim rezydentem jest co do zasady zobowiązany do opodatkowania dochodu z odsetek zgromadzonych na zagranicznym rachunku w zeznaniu składanym w Polsce. Podatek od odsetek z zagranicznych lokat podlega wykazaniu w PIT-36 lub PIT-38 przy odsetkach giełdowych. Jeżeli podatek został pobrany za granicą, to zalicza się go na poczet podatku należnego w Polsce. Wówczas kwota podatku uregulowanego za granicą (pobranego przez bank jako płatnika) podlega wykazaniu w polskim zeznaniu rocznym. Zdarza się jednak, że osoba fizyczna zgodnie z prawem polskim i prawem innego państwa ma miejsce zamieszkania w obu tych krajach. W takiej sytuacji konieczne jest zastosowanie reguł kolizyjnych zawartych we właściwej umowie o unikaniu opodatkowania. Są one wzorowane na Modelowej Konwencji OECD w sprawie unikania podwójnego podatkowania.

Dodatkowo, bank jako tzw. instytucja obowiązana przeprowadzająca transakcje, gdy jej równowartość (łącznie) przekracza 15 000 euro, może zarejestrować taką transakcję – jest ona więc widoczna dla Generalnego Inspektora Informacji Finansowej. Organ ten może podjąć działania kontrolne, jak np. badanie przebiegu transakcji, przeprowadzanie procedury wstrzymania transakcji lub blokady rachunku itd., ale może również inicjować inne działania w celu przeciwdziałania praniu pieniędzy polegające na m.in. wskazaniu źródeł i legalności pochodzenia kwoty przelanej przez właściciela rachunku bankowego.
dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy