Skopiuj link
Zgodnie z § 4 ust. 1 ww. rozporządzenia faktury mogą być przesyłane w formie elektronicznej, w dowolnym formacie elektronicznym, pod warunkiem zapewnienia autentyczności pochodzenia, integralności treści i czytelności faktury. Nie ulega wątpliwości, że faktury przesyłane przy wykorzystaniu bezpiecznego podpisu elektronicznego w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450, z późn. zm.) weryfikowanego za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, czy elektronicznej wymiany danych (EDI) zgodnie z umową w sprawie europejskiego modelu wymiany danych elektronicznych są fakturami przesyłanymi/otrzymanymi w formie elektronicznej. Również faktury przesyłane np. mailem w dowolnym formacie elektronicznym np. PDF, XML, DOC, RTF, itp. są fakturami w formie elektronicznej. Na tle przedstawionego stanu prawnego może pojawić się wątpliwość dotycząca możliwości odliczania podatku naliczonego wynikającego z faktur otrzymywanych faksem. Pojawiające się interpretacje indywidualne ministerstwa finansów (jedną z ostatnich z dnia 8 sierpnia 2013 r. nr IPTPP4/443-359/13-3/UNR przedstawiamy Państwu w odrębnym materiale, czy z dnia 13 lutego 2013 r. nr IPTPP2/443-976/12-4/JN), jak również artykuły prasowe jednoznacznie wskazują na możliwość bezwzględnego odliczania podatku z faktur otrzymywanych faksem. Również orzecznictwo sądów administracyjnych wskazuje, że otrzymywane faksem faktury uprawniają podatnika do odliczenia podatku naliczonego, tak w wyroku NSA z dnia 21 czerwca 2012 r. sygn. akt I FSK 1592/11, z dnia 4 października 2012 r. sygn. akt I FSK 1997/11, czy z dnia 16 października 2012 r. sygn. akt I FSK 2020/11. W tym ostatnim orzeczeniu NSA wskazał, że: w rozpatrywanej sprawie nie ma znaczenia, czy sprzedawca wystawi fakturę, a następnie wyśle pocztą tradycyjną (kurierem), czy też wystawi ją, i wyśle drogą elektroniczną. W każdym z tych przypadków efekt dla nabywcy jest identyczny niezależnie od metody przesłania faktury, o ile zostanie zagwarantowana autentyczność faktury i integralność jej treści. Spółka, dysponując (będąc w posiadaniu) fakturą przesłaną drogą elektroniczną będzie miała prawo do odliczenia VAT naliczonego w takiej fakturze. Dodatkowo należy zaznaczyć, że stosując wykładnię funkcjonalną dynamiczną sądy administracyjne jak i organy podatkowe, w tym Minister Finansów, przy interpretacji przepisów prawa powinny uwzględniać postęp techniczny i powszechny udział informatycznych systemów występujący w gospodarce wolnorynkowej w drugiej dekadzie XXI wieku. Nakładanie na podatników obowiązków, które mogą generować dodatkowe koszty i uciążliwości oraz odbiegają od aktualnych osiągnięć cywilizacyjnych powinno być eliminowane z obrotu gospodarczego.
Z powyższego wynika, że podatnicy mają pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur otrzymywanych w formie elektronicznej, w tym za pośrednictwem faksu.
Pojawiające się wątpliwości dotyczące możliwości obniżania podatku należnego o podatek naliczony określony w otrzymanych fakturach wynikają z dwóch powodów. Po pierwsze ministerstwo finansów w broszurze informacyjnej zatytułowanej „Zmiany w zakresie fakturowania” nie odnosi się wprost do faktur przesyłanych faksem wskazując, że: akty wykonawcze (rozporządzenie w sprawie faktur i rozporządzenie w sprawie przesyłania faktur w formie elektronicznej) wdrażają (…) przepisy prawa unijnego, a w prawidłowym odczytaniu ich ratio legis pomocne mogą okazać się opracowane przez Dyrekcję Generalną ds. Podatków i Unii Celnej w Komisji Europejskiej (TAXUD) „Uwagi wyjaśniające przepisy dotyczące fakturowania VAT w związku z Dyrektywą Rady 2010/45/UE”. „Uwagi wyjaśniające” można traktować jako praktyczne narzędzie służące wyjaśnieniu stosowania przepisów dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1), zwanej dalej „dyrektywą 2006/112/WE”, dotyczących fakturowania VAT dodanych bądź zmienionych dyrektywą 2010/45/UE. Należy przy tym pamiętać, iż jak wyjaśniono w ww. dokumencie TAXUD: „Uwagi nie obejmują wszystkich kwestii; uwzględniono jedynie te zagadnienia z zakresu fakturowania, których objaśnienie uznano za pożądane. Dotyczy to sytuacji, w których dyrektywa 2010/45/UE wprowadza nowe przepisy, lub gdy uznano, że przepisy dyrektywy VAT wymagają wyjaśnienia”. Uwagi wyjaśniające Komisji Europejskiej zostały również wykorzystane w niniejszej broszurze.
Po drugie rzeczywiste stanowisko w zakresie przesyłania faktur faksem ministerstwo finansów zaprezentowało w uzasadnieniu do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 805), która została uchwalona 7 grudnia 2012 r. (Dz. U. 2013, poz. 35). Ministerstwo finansów pisze w nim, że „faktura elektroniczna, dokładnie tak samo jak faktura w formie papierowej, musi zawierać elementy wymagane przepisami projektowanej ustawy. Dodatkowo, aby faktura została uznana za fakturę elektroniczną , musi zostać wystawiona oraz także otrzymana w dowolnym formacie elektronicznym . Wyboru formatu dokonują podatnicy. Obejmowałby on faktury w formie ustrukturyzowanych komunikatów (jak np. XML) lub inne rodzaje formatu elektronicznego (jak np. wiadomości e-mail z załącznikiem w PDF lub faks otrzymany w formacie elektronicznym, a nie papierowym)”. Ministerstwo finansów wskazuje więc, że Jego zdaniem faktury otrzymywane faksem w formacie papierowym, a nie elektronicznym nie dają prawa do odliczenia podatku naliczonego. Ministerstwo finansów cytuje w tym miejscu dosłownie dokument „Uwagi wyjaśniające. Przepisy dotyczące fakturowania VAT.” opracowany przez Dyrekcję Generalną ds. Podatków i Unii Celnej w Komisji Europejskiej (TAXUD) cyt.: „Dodatkowo, aby faktura – zgodnie z dyrektywą VAT – została uznana za fakturę elektroniczną, musi zostać wystawiona oraz także otrzymana w dowolnym formacie elektronicznym. Wyboru formatu dokonują podatnicy. Obejmowałby on faktury w formie ustrukturyzowanych komunikatów (jak np. XML) lub inne rodzaje formatu elektronicznego (jak np. wiadomości e-mail z załącznikiem w PDF lub faks otrzymany w formacie elektronicznym, a nie papierowym)”.
Analogiczny pogląd można znaleźć również w stanowisku doktryny. Władysław Varga w Komentarzu do dyrektywy Rady 2010/45/UE zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do przepisów dotyczących fakturowania pisze: „Nowe brzmienie definicji faktur elektronicznych zawartej w art. 217 wymaga pewnego komentarza. W praktyce może dochodzić do wątpliwości, czy faktura przesłana faksem lub mailem jest fakturą „wystawioną i otrzymaną w dowolnym formacie elektronicznym”. Definicja bowiem zakłada, że w przypadku faktur elektronicznych mają one od początku do końca postać cyfrową. W konsekwencji należy uznać, że faktury przekazywane faksem nie są fakturami elektronicznymi, tylko kopiami papierowych oryginałów”.
W związku ze znaczną rozbieżnością poglądów w organach skarbowych pomiędzy ministerstwem finansów a dyrektorami izb skarbowych wydającymi w imieniu Ministra Finansów interpretacje podatkowe dotyczące m.in. odliczania podatku naliczonego wynikającego z faktur otrzymanych faksem, jak również odmiennymi poglądami pojawiającymi się w doktrynie, pomimo korzystnego stanowiska sądów administracyjnych, należałoby z dużą ostrożnością podchodzić do faktur otrzymywanych w ten sposób. Należy przypomnieć, że orzeczenia sądów, jak i interpretacje podatkowe wydawane są w indywidualnych sprawach i zasadniczo chronią jedynie te podmioty do których te akty administracyjne, czy te wyroki są skierowane. W ocenie autora należałoby rozważyć w takich sytuacjach możliwość skierowania do organów podatkowych wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, na podstawie której uzyska się pełną ochronę prawną dotyczącą ww. stanów faktycznych.
Wojciech Zajączkowski
Zobacz szkolenia:
