Nowelizacja ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym umożliwi usunięcie martwych podmiotów z rejestru

Zmiany w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym podyktowane były koniecznością rozszerzenia uprawnień sądów w stosunku do podmiotów które nie wykazują żadnej aktywności oraz nie wykonują obowiązków rejestrowych (w tym nie składają sprawozdań finansowych). Dotychczas, sąd rejestrowy był zobowiązany, również wobec podmiotów już nieaktywnych  do podejmowania z urzędu szeregu działań zmierzających do aktualizacji wpisów w rejestrze, które to czynności często z góry skazane były na niepowodzenie z uwagi na fakt, że podmiot np. nie prowadzi działalności. Konieczność podejmowania takich działań znacząco wpływała na ilość prowadzonych spraw i na wydajność sądów. Dzięki zmianom w przepisach, sąd rejestrowy będzie mógł wszcząć z urzędu postępowanie o rozwiązanie podmiotu wpisanego do Rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego m. in. w sytuacji, gdy nie złożone zostały sprawozdania finansowe za 2 kolejne lata obrotowe oraz gdy podmiot nie zastosuje się do dwukrotnego wezwania do wykonania obowiązków rejestrowych.

Z praktycznego punktu widzenia niezwykle istotnym jest wskazanie, że przepisy wprowadzające stanowią, że jeśli dotychczasowe spółki nie składały sprawozdań finansowych przez 2 kolejne lata obrotowe przed wejściem w życie ustawy, i do 30 czerwca 2015 roku nie przekażą zaległych sprawozdań finansowych do Krajowego Rejestru Sądowego, sąd rejestrowy będzie mógł w stosunku do takich podmiotów wszcząć postępowanie wykreślenie z rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego.

Jest to daleko idąca zmiana, gdyż dotychczas sąd rejestrowy widząc, że podmiot nie wywiązuje się z obowiązków rejestrowych w zakresie składania sprawozdań finansowych za 2 kolejne lata obrotowe, mógł jedynie wzywać  go do złożenia brakujących sprawozdań finansowych w terminie 7 dni, pod rygorem zastosowania grzywny. Sąd mógł jedynie mógł ponawiać nałożenie grzywny oraz zwrócić do odpowiedniego organu ścigania o wszczęcie postępowania karnego w związku z naruszeniem art. 79 pkt. 4 ustawy o rachunkowości.

W razie wszczęcia postępowania o wykreślenie podmiotu z KRS, sąd badać będzie czy podmiot prowadzi faktycznie działalność oraz czy posiada zbywalny majątek. Brak obu tych elementów prowadzić będzie do rozwiązania podmiotu przez sąd oraz wykreślenia go z Krajowego Rejestru Sądowego. Przed wykreśleniem w ramach nowej procedury można się ustrzec, wypełniając obowiązki informacyjne.

W toku postępowania sąd może zwracać się do innych organów i instytucji, w tym podatkowych, o udzielenie różnych informacji, żeby ustalić, czy podmiot posiada zbywalny majątek i czy faktycznie prowadzi działalność. Jeżeli sąd rejestrowy ustali, że podmiot nie wykonujący obowiązków rejestrowych faktycznie nie prowadzi działalności i nie posiada zbywalnego majątku, orzeknie o rozwiązaniu podmiotu i jego wykreśleniu z KRS. W takiej sytuacji majątek spółki przechodzi nieodpłatnie na Skarb Państwa, który jednocześnie ponosić będzie odpowiedzialność z nabytego mienia za zobowiązania wykreślonego podmiotu. Zaznaczyć jednak należy, że roszczenia wierzycieli wygasają, jeżeli nie będą dochodzone przeciwko Skarbowi Państwa w terminie roku od chwili nabycia mienia przez Skarb Państwa.

Zmiany ocenić należy pozytywnie, gdyż w założeniu mają prowadzić do oczyszczenia rejestru, który po 13 latach funkcjonowania, pełen jest nieaktywnych podmiotów z uwagi na brak regulacji umożliwiającej skuteczne rozwiązanie problemu ‘’martwych podmiotów’’. Możliwość oczyszczenia rejestru z nieaktywnych podmiotów wpłynąć więc powinna w dłuższej perspektywie czasu na  zwiększenie wydajności sądów rejestrowych, obniżenie kosztów prowadzonych postępowań oraz zwiększenie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego poprzez uaktualnienie danych w KRS.

Maciej Bratkowski
Adam Żądło