Obligacje dla wielu przedsiębiorców stanowią atrakcyjną formę inwestowania kapitału. Wśród nich są obligacje skarbowe z dyskontem (tzw. obligacje zerokuponowe), które polegają na tym, że są emitowane z dyskontem w stosunku do ich wartości nominalnej. To oznacza, że ich cena emisyjna jest określona przez Ministra Finansów poniżej wartości nominalnej. Różnica pomiędzy wartością nominalną a niższą od niej ceną emisyjną jest nazywana dyskontem.

W sensie ekonomicznym cena nabycia takich obligacji jest jej wartością nominalną pomniejszoną o należne w przyszłości oprocentowanie, a ich wykup według wartości nominalnej zawiera w sobie skapitalizowane oprocentowanie pod postacią dyskonta.

W przypadku podatników CIT, odsetki od obligacji Skarbu Państwa jako przychody ze zbycia papierów wartościowych, zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b ustawy CIT, stanowią przychody z zysków kapitałowych. Przy rozliczeniu rocznym podatku w CIT-8, w sytuacji, gdy spółka nie jest w stanie jednoznacznie przyporządkować kosztów wyłącznie do przychodów z zysków kapitałowych lub pozostałych przychodów, zobowiązana jest on do zastosowania art. 15 ust. 2b ustawy CIT. W przypadku obligacji wykupowanych w roku, w którym zostały one nabyte, podatnik jest w stanie wskazać okres, kiedy ponosił wydatki, których nie może jednoznacznie przypisać do określonego źródła przychodów i wówczas do takich kosztów winien znaleźć zastosowanie klucz przychodowy wskazany w art. 15 ust. 2b ustawy CIT. Mogą być to np. koszty doradztwa, koszty użytkowania nieruchomości (w zakresie części biurowej): czynsz; energia, ogrzewanie, ubezpieczenie budynku, zużycie materiałów oraz usługi obce: koszty IT,prawne, koszty zarządu, w tym wynagrodzeń z narzutami księgowości, itp.

Przy czym klucz przychodowy będzie stosowany do kosztów poniesionych w okresie od momentu rozpoczęcia rozważania decyzji o zakupie obligacji do momentu zakupu obligacji, a w sytuacji, gdy dany koszt dotyczy całego miesiąca (np. wynagrodzenie pracowników, czynsz najmu), podatnik może ustalić wysokość dziennego kosztu (dzieląc wysokość kosztu miesięcznego przez ilość dni kalendarzowych w danym miesiącu) i przyjąć do ustalenia wysokości kosztów, których nie można przypisać do określanego źródła przychodów w wysokości dziennych kosztów.

W sytuacji natomiast, gdy przedsiębiorstwo sprzeda obligacje np. w kolejnym roku, w sytuacji, gdy nie poniesie żadnych kosztów związanych z nabyciem i sprzedażą obligacji, klucz alokacji, o którym mowa w art. 15 ust. 2b ustawy CIT nie będzie miał zastosowania. Stanowisko zaprezentowane m.in. w interpretacji Dyrektora KiS z 29 lipca 2022 r., sygn. 0111-KDWB.4010.9.2022.2.MJ.

Rachunkowe rozliczenia transakcji obrotu papierami wartościowymi dla rozliczenia podatkowego nie mają znaczenia. Z żadnego przepisu ustawy o CIT nie wynika, że ujęcie przychodów i kosztów w rozliczeniu podatkowym powinno być zbieżne z ujęciem rachunkowym. Ewidencja księgowa ma jedynie służyć do ujmowania zdarzeń gospodarczych w ten sposób, żeby umożliwić podatnikowi rozliczenie z tytułu podatku w świetle ustawy o CIT. Wycena bilansowa obligacji jest uzależniona od zasad wyceny aktywów finansowych przyjętych przez jednostkę w polityce rachunkowości. W art. 28 ust. 1 pkt 5 ustawy z o rachunkowości, wymienione są różne sposoby wyceny krótkoterminowych aktywów finansowych na dzień bilansowy:

• wycena według ceny (wartości) rynkowej,
• wycena w kwocie niższej z dwóch następujących: w cenie nabycia lub w wartości rynkowej na dzień bilansowy,
• wycena w wartości godziwej w wypadku braku aktywnego rynku,
• wycena w skorygowanej cenie nabycia, jeżeli dla danego składnika aktywów został określony termin wymagalności.