Skopiuj link
Niestety żaden przepis nie odnosi się do sytuacji, w której wystawca faktury mógłby anulować fakturę dokumentującą transakcję, która w rzeczywistości nie miała miejsca. W toku stosowania przepisów o podatku VAT ukształtował się zwyczaj anulowania takich faktur. Pomimo braku takich przepisów również organy podatkowe dopuszczają możliwość anulowania faktury.
Najczęściej następuje to poprzez dokonanie na wszystkich wystawionych egzemplarzach faktury stosownych adnotacji np. „anulowano dnia…” wraz z podpisem osoby uprawnionej do wystawiania faktur. Anulowana faktura nie może zostać wprowadzana do ewidencji VAT i wykazana w deklaracji VAT. Jednakże koniecznie musi być przechowywana w dokumentacji sprzedawcy.
Wątpliwości budzi jednak to, kiedy faktura może zostać anulowana, a kiedy powinna zostać skorygowana przez sprzedawcę. Aby można było anulować fakturę, muszą być spełnione łącznie następujące warunki: nie doszło do faktycznego wykonania usługi lub dostawy towarów oraz faktura nie została wprowadzona do obrotu prawnego.
Poprzez wprowadzenie faktury do obrotu prawnego należy rozumieć wystawienie faktury i przekazanie jej innemu podmiotowi. Takie działanie pociąga za sobą albo powstanie obowiązku podatkowego na podstawie przepisów art. 19 – 21 ustawy o VAT albo konieczność zapłaty podatku w trybie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT.
W praktyce faktura, która nie została wysłana do kontrahenta, bądź została wysłana ale nie została przez odbiorcę odebrana może zostać anulowana przez wystawcę, oczywiście przy założeniu, że nie doszło do dostawy towarów ani do wykonania usługi. Natomiast faktura, która została odebrana przez odbiorcę – nawet wówczas, gdy do transakcji ostatecznie nie doszło – powinna zostać skorygowana przez wystawienie faktury korygującej. Takie same konsekwencje występują, gdy faktura nie dokumentująca żadnej transakcji dociera do odbiorcy, który odsyła ją „bez księgowania”. W tym ostatnim przypadku również dochodzi do wprowadzenia faktury do obrotu prawnego pomimo, że odbiorca jej nie księguje (nie zalicza do kosztów, nie odlicza podatku naliczonego).
Organy podatkowe wielokrotnie podkreślają, że „anulowanie faktury VAT powinno być traktowane w sposób wyjątkowy i wykorzystywane tylko w przypadku zaistnienia takiej okoliczności. Ponadto, podatnik powinien dołożyć należytej staranności przy dokumentowaniu zaistniałych zdarzeń gospodarczych. W przypadku anulowania faktury VAT sprzedawca (wystawca faktury) winien posiadać w swojej dokumentacji zarówno kopię, jak i oryginał dokumentu sprzedaży z dokonaną na nich adnotacją unieważniającą fakturę, która uniemożliwi ich powtórne wydanie i wykorzystanie. Zatem, anulowanie faktury dotyczy tylko tych przypadków, gdy faktura dokumentuje czynność niedokonaną” – interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 13 czerwca 2012 r. nr IBPP2/443-253/12/ICz.
Wskazana wyżej interpretacja prawa podatkowego jest jedną z nielicznych, która dopuszcza możliwość anulowania faktury dokumentującej czynność niedokonaną, która została odebrana przez nabywcę i odesłana do odbiorcy „bez księgowania”. Inną interpretacją, która również akceptuje możliwość anulowania faktury otrzymanej, lecz odesłanej przez odbiorcę jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izba Skarbowej w Warszawie z dnia 25 listopada 2010 r. nr IPPP1-443-1044/10-2/Igo. Czytamy w niej, że „w analizowanych przypadkach, tj. gdy faktury nie zostały wysłane, gdy zostały wysłane, ale nie odebrane oraz gdy zostały wysłane, odebrane, a następnie odesłane przez kontrahentów, nie doszło do zrealizowania transakcji. Zainteresowany wprawdzie sporządził faktury VAT, jednak nie zostały one wprowadzone do obrotu prawnego. Ponadto z przedstawionych przez Podatnika okoliczności wynika, iż jest On w posiadaniu zarówno oryginału jak i kopii przedmiotowych faktur VAT. Zatem stwierdzić należy, iż Zainteresowany ma prawo do anulowania przedmiotowych faktur. Anulowanie powinno odbyć się poprzez opatrzenie faktur VAT odpowiednią adnotacją o przyczynie i okolicznościach anulowania i pozostawienie ich w dokumentacji podatkowej, bez konieczności wprowadzania ich do ewidencji i wykazywania wynikających z nich kwot w deklaracji VAT”.
Jednakże przeważające stanowisko organów podatkowych jest takie, że nie ma możliwości anulowania faktury otrzymanej przez odbiorcę. Należy wówczas wystawić fakturę korygującą.
Również sądy administracyjne podzielają pogląd o możliwości anulowania faktur. W wyroku NSA z dnia 30 lipca 2009 r. sygn. akt I FSK 866/08 wskazano, że „możliwość anulowania faktur (rachunków uproszczonych), mimo że nie jest dopuszczona wyraźnie przez u.p.t.u., należy zaaprobować jako praktyczną i realną drogę "wycofania się" podatnika z błędnego wystawienia dokumentu rozliczeniowego. Jednak powinna ona dotyczyć wyłącznie tych dokumentów rozliczeniowych (faktur, rachunków uproszczonych), które nie zostały wprowadzone przez podatnika do obrotu prawnego (np. poprzez doręczenie ich kontrahentom). Natomiast w przypadku wprowadzenia takich dokumentów do obrotu prawnego, pozostaje jedynie możliwość dokonania korekt faktur (rachunków uproszczonych) na zasadach określonych przepisami”.
Pamiętać jednak należy, że anulowanie faktury jest sytuacją wyjątkową, która nie powinna być nadużywana przez podatników.
Kwestia anulowania paragonu do końca marca 2013 r. nie była w ogóle unormowana w przepisach podatkowych. Od 1 kwietnia 2013 r. obowiązuje nowe rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. z 2013 r., poz. 363). Zgodnie z § 3 ust. 5 w przypadku wystąpienia oczywistej pomyłki w ewidencji podatnik dokonuje niezwłocznie jej korekty przez ujęcie w odrębnej ewidencji:
- błędnie zaewidencjonowanej sprzedaży (wartość sprzedaży brutto i wartość podatku należnego);
- krótkiego opisu przyczyny i okoliczności popełnienia pomyłki oraz dołączenie oryginału paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż, przy której nastąpiła oczywista pomyłka.
Z § 3 ust. 6 ww. rozporządzenia wynika jednak, że pomyłka ta dotyczy jedynie przedmiotu sprzedaży lub jej wartości. Brak jest jednak jednoznacznego przepisu dotyczącego korekty paragonu z wpisaniem go do ewidencji korekt (wskazanej w § 3 ust. 4 ww. rozporządzenia), gdy doszło do pomyłkowego „nabicia” sprzedaży, do której w ogóle nie doszło. Należy jednak uznać, że również i w takim przypadku możliwe jest anulowanie takiego paragonu, ujęcia paragonu w ewidencji korekt oraz wpisania do ewidencji przyczyn i okoliczności pomyłki. Również, co bardzo istotne, niezbędne będzie dołączenie do tej ewidencji oryginału paragonu, który był omyłkowo wydrukowany.
Zobacz szkolenia: