24.02.2014 r.
7 min

Czy nieskonkretyzowane wpłaty powodują powstanie obowiązku podatkowego?

Ekspert KIP

Skopiuj link
24.02.2014r.
7 min

Z pytaniem do organu podatkowego zwrócił się Podatnik prowadzący restaurację, który otrzymuje przedpłatę na poczet usługi, która nie została jeszcze ściśle i jednoznacznie określona. Pojawia się wątpliwość co do stawki podatku wg której ma być wystawiona faktura zaliczkowa, gdy usługa będzie wykonana za kilka dni. W chwili wpłacania pieniędzy nie wiadomo jaka część usługi opodatkowana będzie wg stawki 8% a jaka wg 23%.

Podatnik zadał pytanie, czy z chwilą otrzymania zaliczek na poczet usług, których nie można ściśle i jednoznacznie określić powstaje obowiązek podatkowy w podatku VAT a co za tym idzie obowiązek wystawiania faktury zaliczkowej.

Zdaniem Podatnika nie jest on zobowiązany do rozliczania podatku VAT ani do wystawiania faktur zaliczkowych dla wpłat, które nie są ściśle skonkretyzowane.

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznał stanowisko Podatnika za prawidłowe. Wskazał, że interpretacja została wydana w oparciu o przepisy obowiązujące do 31.12.2013 r.

W myśl art. 19 ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Stosownie do art. 19 ust. 11 ustawy, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.
 
Należy zauważyć, że ustawodawca nie zamieścił w treści ustawy o podatku od towarów i usług definicji zaliczki ani przedpłaty. Zgodnie więc ze „Słownikiem języka polskiego PWN”, zaliczka to część należności wpłacana lub wypłacana z góry na poczet należności. Zatem zaliczkę wpłaca się na poczet przyszłej dostawy towarów lub przyszłego wykonania usługi przed faktyczną dostawą lub faktycznym wykonaniem usługi. Natomiast przez przedpłatę należy rozumieć określoną sumę pieniędzy, stanowiącą część ceny towaru lub usługi, wpłacaną z góry w celu uzyskania gwarancji zakupu lub wykonania usługi w określonym terminie. Stosownie do powyższego, zaliczka jak również przedpłata jako zapłata na poczet przyszłej należności musi być powiązana z konkretną transakcją.

Na podstawie powołanych powyżej przepisów należy stwierdzić, iż co do zasady obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Jednocześnie ustawodawca zastrzegł, że od tej zasady istnieje szereg wyjątków, określających w sposób odmienny, szczególny moment powstania obowiązku podatkowego. Między innymi w przepisie art. 19 ust. 11 przywoływanej ustawy, określono, iż otrzymanie przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi części należności skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w tej części.

W myśl przywoływanej regulacji art. 19 ust. 11 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy nie powstanie w sytuacji gdy strony nie dokonały ostatecznego skonkretyzowania przyszłych dostaw, na poczet których dokonano wcześniej wpłaty.

W wyroku z dnia 21 lutego 2006r. w sprawie C-419/02 (BUPA H i in.) Trybunał Sprawiedliwości UE wskazał, iż „w stosunku do przedpłaty na przyszłe dostawy towarów obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje tylko, jeśli w momencie dokonania tej przedpłaty wszelkie okoliczności mające znaczenie dla przyszłej dostawy są znane, a towary zostały szczegółowo określone. Art. 10 ust. 2 akapit trzeci szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, obecnie art. 65 Dyrektywy, umożliwia Państwom Członkowskim wprowadzenie zasady, że obowiązek podatkowy w podatku VAT powstanie w czasie późniejszym od zaistnienia zdarzenia podatkowego w trzech przypadkach: 

  • nie później niż w chwili wystawienia faktury lub dokumentu uznawanego za fakturę,
  • nie później niż w momencie pobrania ceny,
  • bądź w przypadku, kiedy faktura lub dokument uznawany za fakturę nie jest wystawiony lub jest wystawiony z opóźnieniem, w określonym terminie od daty zdarzenia podatkowego.

Art. 10 ust. 2 akapit drugi szóstej dyrektywy 77/388/EWG odchodzi od tego porządku chronologicznego przewidując, że w przypadku dokonania płatności zaliczkowej obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje zanim dostawa towarów lub świadczenie usług zostaną wykonane. Aby obowiązek podatkowy powstał w takiej sytuacji wszelkie okoliczności mające znaczenie dla zaistnienia zdarzenia podatkowego tzn. przyszła dostawa lub świadczenie usług muszą już być znane a zatem w szczególności w momencie dokonania takiej zapłaty, towary i usługi powinny być szczegółowo określone. Ponadto opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają dostawy towarów i świadczenie usług a nie płatności dokonane z tytułu tych transakcji. W konsekwencji w zakresie art. 10 ust. 2 akapit drugi szóstej dyrektywy 77/388/EWG nie mieści się przedpłata taka jak będąca przedmiotem postępowania przed sądem krajowym, dokonana w kwocie ryczałtowej na towary wskazane w sposób ogólny w wykazie który może zostać w każdej chwili zmieniony za porozumieniem nabywcy i sprzedawcy z którego nabywca może ewentualnie wybrać towary na podstawie umowy, którą może on w każdej chwili rozwiązać odzyskując w całości niewykorzystaną przedpłatę”

W przedstawionym stanie faktycznym warunki dotyczące rodzaju usługi, nie są znane w chwili wpłaty pieniędzy przez klienta, nie powinno się więc traktować przedmiotowych wpłat jako przedpłaty, zaliczki, zadatku czy też raty, o których mowa w art. 19 ust. 11 ustawy o VAT. W konsekwencji otrzymanie należności na poczet przyszłych usług, których rodzaj nie jest w chwili otrzymania należności skonkretyzowany, nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług. Opodatkowanie wpłat dokonanych przed wykonaniem usługi może nastąpić jedynie w przypadku, gdy Podatnik będzie w stanie określić (przyporządkować) dokonaną wpłatę na poczet konkretnej usługi.

W konsekwencji należy stwierdzić, iż otrzymywane przez Podatnika wpłaty od klientów nie są formą zaliczki, gdyż wpłaty te nie dotyczą konkretnych usług, które mają być wykonane na rzecz klienta w momencie przyjścia do restauracji. Tym samym, otrzymanie takich wpłat nie rodzi obowiązku podatkowego, o którym mowa w art. 19 ust. 11 ustawy.

Reasumując, wpłacane przez klientów wpłaty na poczet przyszłych usług, nie stanowią zaliczek na poczet wykonania dostaw w rozumieniu art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług pod warunkiem, że w dacie otrzymania wpłat nie można w sposób jednoznaczny określić, jakich konkretnych usług dotyczą. Tym samym nie powstaje obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej.