Skopiuj link
W świetle komentowanych przepisów celem zastosowania zwolnienia konieczne jest łączne spełnienie niżej wymienionych warunków:
- dostawa dotyczy ruchomości,
- towar ten był używany przez dostawcę,
- okres używania przez dostawcę wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania towarem jak właściciel,
- w stosunku do tych ruchomości nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Wydaje się, że jedynie pierwszy z warunków nie budzi wątpliwości. Zwolnienie dotyczy wyłącznie dostawy ruchomości1, nie obejmując, co do zasady, swoim zakresem czynności nieodpłatnych wskazanych w art. 7 ust. 2 i art. 14 ust. 1 ustawy o VAT. Jednakże w wyniku nowelizacji art. 7 ust. 2 ustawy o VAT od 1 kwietnia 2013 r. nieodpłatne przekazanie towarów należących do przedsiębiorstwa podatnika na szeroko rozumiane cele osobiste może skutkować ich opodatkowaniem nawet wówczas, gdy przy nabyciu tych towarów nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (a towar spełnia definicję towaru używanego), jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia części składowych nieodpłatnie przekazywanego towaru. Natomiast odpłatna dostawa towaru (wraz z częścią składową przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu której przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego) spełniającego wymóg towaru używanego będzie do końca 2013 r. uprawniała do zastosowania zwolnienia.
Drugi z powyższych warunków „używania” odnosi się wyłącznie do dostawcy zbywanego towaru1. Chodzi tu o faktyczne używanie rzeczy przez podatnika. Samo bowiem posiadanie nie uprawnia do kwalifikacji towaru jako używanego. Stąd oddanie towaru w najem, czy dzierżawę, bez fizycznego posługiwania się rzeczą nie spełnia wymogu używania ustanowionego w art. 43 ust. 2 ustawy o VAT.2
Kolejną z przesłanek jest długość okresu używania przez dostawcę towaru. Musi on wynieść co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Okres ten liczony jest od momentu rozpoczęcia używania towaru przez dostawcę, jednak nie wcześniej niż od momentu nabycia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Stąd do półrocznego okresu używania towaru nie wlicza się okresów jego wykorzystywania na podstawie umowy najmu, dzierżawy, czy leasingu jeśli to wykorzystywanie następowało przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel3. Wykładnia art. 43 ust 2 ustawy o VAT nie wskazuje na konieczność nieprzerwanego używania towaru.
Ostatnim z warunków do zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT jest, aby w stosunku do zbywanych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Obecnie dominującym w judykaturze4 i doktrynie5 jest pogląd, że zwolnienie dotyczy wyłącznie towarów, przy nabyciu których podatnik w ogóle nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego. choć niektórzy autorzy dostrzegają niezgodność polskich regulacji z przepisami unijnymi7.
Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy podatnik nabył towar od osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej, podatnika zwolnionego podmiotowo albo towar korzystał ze zwolnienia przedmiotowego, jak również gdy zastosowano procedurę marży, bądź też podatek ten wystąpił przy nabyciu, ale dostawca nie miał prawa do odliczenia podatku wykorzystując towar do czynności zwolnionych od podatku. Pojawiające się stanowiska odmienne8 w obecnie obowiązującym stanie prawnym, wobec nieprawidłowej implementacji art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT najczęściej nie znajdują uznania zarówno w orzecznictwie administracyjnym, jak i sądowoadministracyjnym.
1 Do końca 2008 r. zwolnienie dotyczyło również nieruchomości z wyjątkiem gruntów, jednak wraz ze zmianą zasad stosowania zwolnienia od podatku do budynków i budowli od 1 stycznia 2009 r. zmieniono zakres przedmiotowy terminu „towar używany”.
2 Wyrok NSA z dnia 8 lutego 2012 r., I FSK 733/11.
3 Wyrok NSA z dnia 21 marca 2012 r., I FSK 685/11.
4 Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 16 kwietnia 2013 r., IPTPP4/443-81/13-2/JM.
5 Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 9 grudnia 2009 r, I SA/Po 937/09, wyrok NSA z dnia 14 grudnia 2007 r., I FSK 40/07.
6 W. Maruchin, K. Modzelewski, Nowy Leksykon VAT 2011, ODDK, Gdańsk 2011, s. 647; A. Pluta, Zwolnienia przedmiotowe oraz przedmiotowo-podmiotowe od podatku, W: E. Sokołowska-Strug, red. Leksykon VAT. Praktyka. Teoria. Orzecznictwo., Warszawa, s. 1707.
7 Zob.: T. Michalik, VAT. Komentarz, wyd. 9, C.H. Beck, Warszawa 2013, s. 540.
8 M. Militz, Dostawa towarów używanych – zwolnienia w podatku od towarów i usług, Przegląd Podatkowy, 2007, nr 2, s. 31-36; wyrok NSA z dnia 28 luty 2013 r., I FSK 627/12.
Zobacz szkolenia: