Skopiuj link
Nowelizacja likwiduje obowiązek podawania na fakturze VAT RR numeru dowodu osobistego dostawcy (rolnika) lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, daty wydania tego dokumentu i nazw organu, który wydał dokument, w przypadku gdy rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną.
W uzasadnieniu do projektu uchwalonej ustawy słusznie zauważono, że nie wpłynie to na weryfikację tożsamości dostawcy, gdyż zgodnie z art. 116 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT faktura VAT RR musi zawierać numer NIP lub PESEL obydwu stron transakcji, a także usunie obowiązek każdorazowej weryfikacji i ewentualnego aktualizowania danych (np. w związku z wymianą dokumentów).
Kolejną zmianą jest możliwość przesyłania od 1 września 2019 r. faktur VAT RR w formie elektronicznej. W świetle nowo dodanego art. 116 ust. 3a ustawy o VAT faktura VAT RR może być, za zgodą dostawcy, wystawiana, podpisywana i przesyłana w formie elektronicznej. Zamiast czytelnych podpisów osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury VAT RR, faktura w formie elektronicznej powinna być opatrzona przez dostawcę, jak i przez nabywcę kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
W przypadku umów kontraktacji lub innych umów o podobnym charakterze również oświadczenie o treści „Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.”, może być wystawiane, podpisywane i przesyłane w formie elektronicznej. Wówczas dokument ten, zamiast czytelnym podpisem składającego oświadczenie, powinien być opatrzony przez składającego oświadczenie kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Oczywiście przesyłanie takich dokumentów elektronicznie musi być realizowane za zgodą obu stron transakcji.
Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów podpisywanie dokumentów wysyłanych w formie elektronicznej będzie możliwe wyłącznie z użyciem kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Do ww. kwalifikowanego podpisu elektronicznego zastosowanie mają zasady określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i zasad zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylającym dyrektywę 1999/93/WE (Dz. Urz. UE. L 2014 Nr 257 z 28.08.2014 r., str. 73), w szczególności w art. 27 tego rozporządzenia oraz w aktach wykonawczych wydanych na podstawie tego rozporządzenia.
Wydaje się, że w czasach, gdy za fakturę elektroniczną uważa się fakturę wystawioną i otrzymaną w dowolnym formacie elektronicznym – art. 2 pkt 32 ustawy o VAT – zmuszanie kontrahentów do stosowania wyłącznie kwalifikowanego podpisu elektronicznego do uwierzytelnienia faktur i oświadczeń (oczywiście poza formą papierową) jest anachroniczne i jedynie świadczy o autorach tych zmian.
Ustawodawca z jednej strony uznaje rolnika ryczałtowego za podmiot niezdolny do wystawienia faktury VAT RR, który to dokument musi wystawiać kupujący, a z drugiej strony uznaje, że ten sam rolnik ryczałtowy tak jest obeznany z nowoczesną techniką, że zwykłe przesyłanie faktur elektronicznie (mailem lub przez portal internetowy) będzie dla tego rolnika za proste i dlatego trzeba wprowadzić system uwiarygodniania faktur na miarę technicznego zaawansowania owego rolnika ryczałtowego.
Regulacje te w mojej ocenie niewiele zmienią w przesyłaniu faktur VAT RR stając się przeciwskuteczne wobec idei głoszonej przez Ministerstwo Finansów, że uchwalone przepisy stanowią: uproszczenie dla podatników w stosowaniu obowiązujących przepisów prawa, eliminując nadmierne – zdaniem przedsiębiorców – wymogi biurokratyczne, generujące dodatkowe koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Wydaje się, że jest całkowicie odwrotnie.
Istotną zmianą jest usunięcie z treści art. 116 ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT – jako warunku odliczenia przez nabywcę produktów rolnych lub usług rolniczych (podatnika VAT) zryczałtowanej kwoty zwrotu – zapłacenia rolnikowi ryczałtowemu należności za nabywane towary lub usługi w ciągu 14 dni na jego rachunek bankowy – chyba, że z zawartej pomiędzy tymi podmiotami umowy wynika dłuższy termin płatności.
Z orzecznictwa sądowo-administracyjnego wynika, że spóźniona zapłata należności za nabyte produkty rolne lub usługi rolnicze, obejmująca zryczałtowany zwrot podatku o VAT, nie powinna pozbawiać podatnika dokonującego dostawy prawa do odzyskania kwoty tego zwrotu.
Nowy brzmienie art. 116 ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT zakłada również możliwość dokonywania zapłaty przez nabywcę produktów rolnych lub usług rolniczych rolnikowi ryczałtowemu na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której tenże rolnik jest członkiem (a nie wyłącznie – jak dotychczas – na rachunek bankowy rolnika).
Wojciech Zajączkowski
