Podatek PIT / Podatki i procedury podatkowe
27.09.2024 r.
4 min

Zmiana rezydencji podatkowej w ciągu roku

dr Małgorzata Rzeszutek

Doradca podatkowy

Skopiuj link
Podatek PIT / Podatki i procedury podatkowe
27.09.2024r.
4 min

Ustalenie miejsca zamieszkania podatnika decyduje o zakresie ciążącego na nim obowiązku podatkowego. Obecnie wielu Polaków pracuje i mieszka poza granicami kraju, tym samym zmieniając rezydencję podatkową. Od miejsca zamieszkania m.in. zależy czy podatnik podlega nieograniczonemu, czy ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Nieograniczonym obowiązkiem podatkowym objęci są podatnicy, którzy w Polsce są rezydentami. Podlegają oni obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Natomiast jeśli podatnik będzie miał miejsce zamieszkania za granicą, to w Polsce będzie płacił podatek tylko od dochodów (przychodów) uzyskanych w danym roku podatkowym w Polsce (ograniczony obowiązek podatkowy).

Zmiana państwa rezydencji podatkowej może nastąpić w trakcie roku podatkowego. W takim przypadku, do dnia pozostawania polskim rezydentem podatkowym podatnik rozlicza się w Polsce na zasadzie nieograniczonego obowiązku podatkowego. Natomiast po przeniesieniu miejsca zamieszkania za granicę, podatnik podlega w Polsce opodatkowaniu tylko od dochodów uzyskanych na terytorium Polski. Musi wiec za część roku, w której osiągał przychody w Polsce złożyć PIT do polskiego urzędu skarbowego.

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidują specjalne reguły kolizyjne w przypadku podwójnej rezydencji podatkowej, pozwalające ustalić, w którym państwie dana osoba posiada miejsce zamieszkania dla celów podatkowych. Reguły te zawarte są w art. 4 większości umów. Jeżeli osoba fizyczna posiada ognisko domowe w obu umawiających się państwach, wówczas pierwszeństwo ma państwo, z którym osobiste i ekonomiczne powiązania danej osoby są ściślejsze.

Przez takie powiązania, należy rozumieć ośrodek interesów życiowych, przy ustalaniu, którego należy wziąć pod uwagę stosunki rodzinne i towarzyskie, zatrudnienie, działalność polityczną, kulturalną i wszelką inną, miejsce działalności gospodarczej i miejsce, z którego zarządza swoim mieniem. Jeśli miejsca zamieszkania nie można ustalić na podstawie tego kryterium, należy ustalić je biorąc pod uwagę przede wszystkim miejsce, w którym osoba fizyczna zwykle przebywa, a następnie obywatelstwo danej osoby.

W niedawno wydanej interpretacji indywidualnej (z dnia 28 sierpnia 2024 r. sygn. 0112-KDIL2-1.4011.558.2024.2.DJ) Dyrektor KiS potwierdził, że podatniczka, która część roku będzie spędzać w Chinach i tam pracować, utraci polską rezydencję podatkową. Rozpocznie pracę w Chinach, przyjeżdżać będzie sporadycznie i na terenie Polski nie będzie posiadała żadnych inwestycji, nie będzie prowadziła działalności gospodarczej, nie posiada majątku nieruchomego ani ruchomego oraz nie ma dzieci ani partnera życiowego na terenie Polski, natomiast w Chinach będzie wynajmować mieszkanie, za które ponosić będzie opłaty eksploatacyjne i uiszczać czynsz – to uznać należy, że ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze od dokonanego przeniesienia będzie posiadała w Chinach.

A więc, w danym roku podatkowym osoba fizyczna może być kolejno polskim nierezydentem oraz rezydentem podatkowym. Prawnie dopuszczalne jest więc, aby osoba fizyczna miała w ciągu roku następujące po sobie różne rezydencje podatkowe i rozliczała się w obu krajach. W konsekwencji może podlegać kontroli przez urzędy skarbowe z obu krajów, w których zadeklarowała rezydencję podatkową w roku.