Skopiuj link
Z pytaniem do organu podatkowego zwróciła się Gmina, która rozpoczęła inwestycję wybudowania zakładu unieszkodliwiania i segregacji odpadów. Gmina poniosła wydatki związane z przedmiotową inwestycją rozpoczętą w 2010 r., jednakże w 2012 r. na skutek upadłości Wykonawcy zadania, została wstrzymana inwestycja i rozwiązana umowa z Wykonawcą. Ponieważ realizacja inwestycji została dofinansowana ze środków UE, Gmina była zobowiązana zwrócić otrzymaną dotację wraz z odsetkami. Uwarunkowania gospodarcze, społeczne oraz prawne uległy tak radykalnej zmianie, w stosunku do tych w których zapadała decyzja o realizacji przedmiotowej inwestycji, że przesądziło to o podjęciu decyzji o odstąpieniu od dalszej jej realizacji.
Przystępując do realizacji przedsięwzięcia w 2010 r. nie były znane zapisy wprowadzonych warunków prawnych w ustawie z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości w gminach. Regulacje prawne i zamieszczone w nich wymogi stały się główną przyczyną odstąpienia od realizacji inwestycji.
Podstawową determinantą decyzji o rezygnacji z dalszej budowy zakładu i rozwiązaniu umowy o dofinansowanie jest brak gwarancji zapewnienia strumienia odpadów komunalnych, który zapewniłby efektywność ekonomiczną inwestycji oraz dałaby gwarancje osiągnięcia zakładanych wskaźników ekologicznych. Jednocześnie, sporządzone analizy ekonomiczne pokazały, że kontynuacja inwestycji wiązałaby się z koniecznością dalszego zainwestowania w przedsięwzięcie ok. 12 mln. zł, co znacząco przewyższa możliwości finansowe Gminy.
Gmina zadała pytanie, czy w sytuacji zaniechania dalszej realizacji inwestycji będzie zobowiązana do dokonania korekty podatku naliczonego uprzednio odliczonego, związanego z przedmiotowymi wydatkami.
Zdaniem Gminy nie ma ona obowiązku korygowania odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur związanych z poniesieniem wydatków na zaniechaną inwestycję.
Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznał stanowisko Gminy za prawidłowe. Organ wskazał, że do fundamentalnych cech podatku od wartości dodanej, wynikających z postanowień artykułu 1 Dyrektywy 2006/112/WE, należy zaliczyć zasadę neutralności podatku dla podatników. Cechą podatku od wartości dodanej, wskazaną w ustępie 2 artykułu 1 ww. Dyrektywy, jest faktyczne obciążenie ciężarem podatku od wartości dodanej jedynie konsumpcji towarów i usług. Z treści tego przepisu należy wnioskować, że podatek ten nie powinien obciążać podmiotów biorących udział w obrocie towarami i usługami, niebędących ich ostatecznymi odbiorcami. Zwrócił uwagę, że zgodnie z postanowieniami artykułu 1, podatek powinien być naliczany na wszystkich stadiach obrotu, z etapem sprzedaży detalicznej włącznie. Mechanizmem zapewniającym obciążenie podatkiem wyłącznie ostatecznych odbiorców towarów i usług, przy jednoczesnym naliczaniu podatku na każdym etapie obrotu, jest wskazane w ustępie 2 prawo do odliczenia od podatku należnego podatku zapłaconego przy nabyciu towarów i usług. Ograniczenie prawa do odliczenia podatku przez podatnika, podobnie jak wszelkie odstępstwa od zasady powszechności opodatkowania, powinny mieć charakter wyjątkowy i mogą być wprowadzane jedynie na podstawie wyraźnych przepisów prawa.
Organ podkreślił, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie stwierdzał, iż prawo do odliczenia zostało wprowadzone, aby całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów podatku VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w toku jego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej konsekwentnie zapewnia, że każda działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu i efektu, pod warunkiem że sama podlega VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny.
Potwierdzeniem powyżej przedstawionej linii orzecznictwa jest m.in. wyrok TSUE w sprawie C- 268/83 D. A. Rompelman i E. A. Rompelman-Van, z którego wynika, że regulacja dotycząca odliczenia ma za cel całkowicie odciążyć podmiot podlegający opodatkowaniu VAT od podatku od wartości dodanej, który jest winien zapłacić w związku ze swoją działalnością gospodarczą. Wspólny system wartości dodanej zapewnia, że obciążenie podatkiem VAT jest całkowicie neutralne wobec każdego przedsiębiorstwa, niezależnie od celów i wyników przedsiębiorstwa, pod warunkiem, że takie przedsiębiorstwo samo w sobie podlega opodatkowaniu VAT.
Na zasadę neutralności podatku od wartości dodanej powoływano się również w sprawach dotyczących przypadków, gdy z powodów niezależnych od podatnika, podatnik nigdy nie wykorzystał nabytych towarów i usług do prowadzenia działalności opodatkowanej, ale nabycie zostało dokonane z zamiarem takiego wykorzystania. Sytuacja tego rodzaju miała miejsce m.in. w przypadku spółki belgijskiej, która dokonała odliczenia podatku VAT związanego z robotami inwestycyjnymi przeprowadzonymi na nabytej przez firmę działce (sprawa Ghent Coal Terminal NV C-37/95).
Trybunał Sprawiedliwości UE stwierdził, że w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo do odliczenia zostaje zachowane.
Organ stwierdził, iż skoro podjęcie decyzji o odstąpieniu od kontynuacji inwestycji spowodowane było upadłością firmy Wykonawcy, radykalnymi zmianami uwarunkowań gospodarczych, społecznych i prawnych w stosunku do tych, w których zapadła decyzja o realizacji przedmiotowej inwestycji w tym regulacjami prawnymi aktów prawa z lat 2011 – 2012 i zamieszczonymi w nich wymogami, a zarazem brakiem gwarancji zapewnienia strumienia odpadów, które umożliwiłyby efektywność ekonomiczną inwestycji, tj. okolicznościami niezależnymi od Gminy i pozostającymi poza jej kontrolą, to Gmina nie jest zobowiązana do dokonania korekty podatku naliczonego uprzednio odliczonego, związanego z przedmiotowymi wydatkami dotyczącymi zaniechanej inwestycji.
