Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego określa zasady gromadzenia oszczędności na indywidualnych kontach emerytalnych, („IKE”) oraz na indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego („IKZE”) oraz dokonywania wpłat, wypłat transferowych, częściowego zwrotu i zwrotu środków zgromadzonych na tych kontach.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych umożliwia osobom, które w danym roku podatkowym dokonywały wpłaty na IKZE, odliczenie poniesionych przez siebie wydatków od uzyskanego dochodu. Jeżeli wysokość dochodu uzyskanego w danym roku podatkowym jest niższa od kwoty dokonanej wpłaty na IKZE, podatnik może dokonać odliczenia tylko do wysokości dochodu. Pozostała kwota nie ulega odliczeniu w latach następnych. Istotnym jest zaś, aby wpłata nie została uprzednio zaliczona do kosztów uzyskania przychodów lub nie została odliczona od dochodów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30c ustawy PIT lub nie została odliczona od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie została zwrócona podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Zwrot środków zgromadzonych na IKE lub IKZE następuje w razie wypowiedzenia umowy o prowadzenie IKE lub IKZE przez którąkolwiek ze stron, jeżeli nie zachodzą przesłanki do wypłaty lub wypłaty transferowej. Podmiot dokonujący zwrotu z IKZE ma obowiązek sporządzić informację PIT-11. Na podstawie tej informacji (PIT-11) podatnik powinien samodzielnie wykazać kwotę zwrotu z IKZE w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym tę kwotę otrzymał.

Kwota uzyskana z tytułu zwrotu środków zgromadzonych na IKZE stanowi przychód zaliczany do innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z ww. art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Kwoty tej nie pomniejsza się o dokonane wpłaty na IKZE. Zgodnie z wolą ustawodawcy w przypadku dokonania zwrotu środków z tytułu oszczędzania na IKZE, na podstawie których dokonano odliczeń od dochodu, jak również tych, które nie mogły być podstawą dokonania odliczenia od dochodu, cała wypłacona kwota, bez uwzględniania kosztów uzyskania przychodu, podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Potwierdza to m.in. interpretacja Dyrektora KiS z 29 maja 2025 r., sygn. 0112-KDIL2 1.4011.381.2025.1.MKA. Przychodem podlegającym opodatkowaniu jest cała kwota zwrotu otrzymanego z IKZE i to niezależnie od tego, czy podatnik uprzednio z tytułu dokonywanych wpłat korzystał z ich odliczenia od dochodu/przychodu.

Jeśli wypłata następuje po osiągnięciu wieku emerytalnego tj. 65 lat i środki były wpłacane co najmniej przez 5 lat kalendarzowych, wypłata podlega opodatkowaniu według zryczałtowanej stawki podatkowej wynoszącej 10%. Podatek ten jest pobierany od całej wypłaconej kwoty. Natomiast, w przypadku śmierci posiadacza IKZE, środki zgromadzone na IKZE mogą być wypłacone spadkobiercom. W takim przypadku wypłata jest opodatkowana podatkiem ryczałtowym 10%.