Nie tracą oni możliwości odliczenia VAT z tych faktur, jeśli zarejestrują się jako podatnicy z wpisaniem odpowiedniej daty w formularzu zgłoszeniowym Vat R.

Formułując w art. 86 ust. 1 ustawy VAT warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej również w przyszłości. Niemniej ustawodawca narzucił podatnikom chcącym dokonać odliczenia podatku VAT od poczynionych nabyć obowiązek rejestracji jako podatnik VAT czynny. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Natomiast dla realizacji tego prawa konieczne jest m.in. posiadanie statusu podatnika VAT czynnego.

Rejestracji należy dokonać przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej opodatkowanej podatkiem VAT, przy czym przepisy ustawy nie określają, jak wcześnie rejestracja powinna nastąpić. Natomiast powinna ona nastąpić najpóźniej w dniu poprzedzającym dokonanie pierwszej czynności opodatkowanej. Rejestracja następuje więc w momencie zgłoszenia rejestracyjnego, tj. złożenia w urzędzie skarbowym druku VAT-R. Z tym momentem podmiot uzyskuje formalne znamiona statusu podatnika podatku od towarów i usług i od tego dnia przysługuje mu prawo do odliczania podatku naliczonego od dokonywanych zakupów. Należy rozróżnić moment powstania prawa do odliczenia od momentu skorzystania z tego prawa. Jego realizacja następuje poprzez złożenie deklaracji podatkowej, wyrażającej wolę skorzystania przez podatnika z prawa do odliczenia i aby skutecznie zrealizować już powstałe uprawnienie, podatnik musi usunąć wszelkie przesłanki negatywne, w tym brak rejestracji, który uniemożliwia identyfikowanie go jako podatnika.

Organ podatkowy właściwy dla podatnika decyduje ostatecznie o sposobie rejestracji podatnika jako podatnik VAT czynny. Dokonanie wstecznej rejestracji jako czynny podatnik VAT spowoduje możliwość realizacji prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od zakupów związanych z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT oraz rozliczenia podatku VAT należnego udokumentowanych wystawionymi fakturami od dnia rozpoczęcia przez podatnika prowadzenia działalności gospodarczej. Stanowisko zostało zaprezentowane m.in. przez Dyrektora KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 11 maja 2022 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.120.2022.2.PRM.

Oznacza to, że opóźnienie w realizacji formalnego obowiązku, jakim jest złożenie zgłoszenia rejestracyjnego nie powinno pozbawiać podatnika prawa do odliczenia związanego z wydatkami poniesionymi w związku z działalnością opodatkowaną, lecz przed rejestracją. To stanowi dla osób fizycznych potwierdzenie możliwości odliczenia podatku VAT np. przy fakturach zaliczkowych dotyczących zakupu apartamentów inwestycyjnych do świadczenia opodatkowanych podatkiem VAT usług zakwaterowania.
dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy