Skopiuj link
Zgodnie z art. 86 ust. 10 ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Prawo to w świetle art. 86 ust. 10b pkt 2 ww. ustawy przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu powstaje w okresie rozliczeniowym, w którym powstał obowiązek podatkowy pod warunkiem że podatnik:
a)otrzyma fakturę dokumentującą dostawę towarów, stanowiącą u niego wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy,
b)uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek.
Warunek wynikający z art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. b ustawy o VAT jest powtórzeniem warunku, który został wprowadzony do przepisów od 1 kwietnia 2013 r. Wynika z niego konieczność prawidłowego rozliczenia we właściwej deklaracji podatkowej podatku należnego od WNT, co spowoduje możliwość odliczenia za ten sam okres i w tej samej deklaracji podatkowej podatku naliczonego od WNT.
Warunek wskazany przez ustawodawcę w art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. a ustawy o VAT obliguje podatnika dokonującego WNT do otrzymania faktury dokumentującej dostawę towarów, stanowiącą u niego wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy. Wymóg ten dla większości podatników nie jest wyjątkowo skomplikowany, ani uciążliwy. Jednak po pierwsze należy pamiętać o prowadzeniu od stycznia 2014 r. ewidencji wpływu faktur przy WNT, a po drugie należy taką fakturę posiadać (otrzymać we właściwym terminie – 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy przy WNT). Jednakże problemy jakie mogą się wiązać z „otrzymaniem” opisywaliśmy w artykule „Odliczanie podatku naliczonego z faktur otrzymanych faksem”.
Należy się jednak zastanowić o jakiej fakturze mówi ustawodawca, aby prawo do odliczenia przy WNT u nabywcy powstało. Odpowiedź wydaje się banalna. Oczywiście o fakturze, którą wystawi podatnik z innego kraju UE dokonujący na rzecz polskiego podatnika ze swojego terytorium wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT).
Przyjrzyjmy się jednak przepisom. Zgodnie z art. 2 pkt 31 ustawy o VAT ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o fakturze – rozumie się przez to dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie. Dane jakie powinna zawierać faktura wskazane są w rozdziale 1 działu XI ustawy o VAT „Faktury”. W art. 106a pkt 1 ww. ustawy wskazano, że przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do sprzedaży, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów. Przepis ten wskazuje, że faktura prawidłowo wystawiana, zawierająca konieczne elementy może dotyczyć jedynie transakcji sprzedaży, z wyjątkiem importu usług. Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy o VAT przez sprzedaż – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Sprzedażą nie jest natomiast wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, choć jest to transakcja wymieniona w katalogu transakcji podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT (art. 5 ustawy o VAT).
Jeśli więc przepisy art. 106a i następne dotyczące faktur, w tym danych jakie muszą one zawierać, nie mogą odnosić się do faktur wystawianych przez podatników spoza Polski w sytuacji wystąpienia u polskiego podatnika WNT, to na jakie dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie wskazuje ustawodawca w art. 2 pkt 31 ustawy, skoro nie określa on (nie mając do tego prawnych podstaw) danych, które musi zawierać faktura wystawiona przez podatnika z innego kraju UE przy transakcji wewnątrzwspólnotowej. W konsekwencji, jeśli zagraniczny podatnik wystawia fakturę przy WDT, która stanowi dla polskiego podatnika potwierdzenie dokonania WNT, a tej faktury podatnik krajowy nie otrzyma, to czy może on być pozbawiony prawa do odliczenia podatku naliczonego przy WNT nawet wówczas, gdy faktura wskazana w art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. a ustawy o VAT jest dokumentem, zgodnie z art. 2 pkt 31 ww. ustawy, w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierającym dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie, które jak wskazałem wyżej nie odnoszą się do faktur wystawionych przez zagranicznych podatników przy WNT.
Oczywiście takie podejście jest choć gramatycznie zasadne, to celowościowo może nie dać się obronić, choćby ze względu na treść art. 20 ust. 5 ustawy o VAT. Jednakże powyższy wywód może być istotny dla tych spośród podatników, którzy otrzymują jakieś dokumenty przy WNT, a one z różnych względów nie są zbliżone ani treścią, ani formą do polskich faktur. Wtedy należy uznać, że każdy dokument wystawiony przez podatnika z UE pełni funkcję faktury przy WNT, bowiem nie da się udowodnić jakie elementy musi zawierać faktura wystawiona przez podatnika z UE jeśli polskie przepisy nie mogą o tym stanowić.
Podsumowując każdy dokument przy WNT dotyczący towaru wraz z jego wartością może być uznany za fakturę (przez co nie da się pozbawić podatnika prawa do odliczenia podatku przy WNT). Nie ma bowiem przepisu krajowego, który dawałby podstawy do uznania, że nie pełni on przy WNT funkcji faktury wskazanej w art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. a ustawy o VAT.
Wojciech Zajączkowski
