Skopiuj link
Istotą takiej transakcji jest dostawa towarów pomiędzy, co do zasady, podatnikami VAT z dwóch różnych krajów członkowskich UE, w wyniku której towary zostają przetransportowane z jednego do drugiego kraju członkowskiego UE.
Od 1 stycznia 2014 r. ustawodawca zmodyfikował warunki niezbędne, które muszą być spełnione przez podatnika, aby powstało prawo do odliczenia podatku przy WNT. Wówczas jak i obecnie konieczne jest (przy tzw. transakcyjnym WNT) posiadanie faktury dokumentującej nabycie wewnątrzwspólnotowe. Fakturę należy otrzymać w terminie trzech miesięcy od końca miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Brak faktury w ww. terminie skutkuje koniecznością korekty „in minus” wcześniej odliczonego przy WNT podatku naliczonego.
Brak faktury wystąpi wówczas, gdy podatnik dokonuje WNT np. na podstawie paragonu. Jeżeli jednak dochodzi do WNT (z fakturą, czy z paragonem, czy też bez faktury i paragonu) należy rozpoznać obowiązek podatkowy z tytułu WNT. Gdy podatnik nie posiada faktury obowiązek podatkowy powstaje na podstawie art. 20 ust. 5 ustawy o VAT, tj. z dniem 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia. Tak samo obowiązek podatkowy powstanie, gdy podatnik będzie posiadał wyłącznie paragon. Będzie wówczas zobowiązany do rozliczenia podatku należnego od WNT.
Czy podatnik będzie wówczas mógł odliczyć podatek naliczony, oczywiście jeżeli zakup towarów z zagranicy będzie związany z czynnościami opodatkowanymi?
Tak, jednakże po upływie trzech miesięcy od końca miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy niezbędna będzie korekta odliczonego wcześniej podatku naliczonego. Początkowe odliczenie (w terminie trzech miesięcy) jest możliwe choćby z tego względu, że posiadanie paragonu, a przez to brak faktury nie musi oznaczać, że podatnik takiej faktury nie otrzyma od zagranicznego sprzedawcy. Szczególnie wówczas, gdy podejmuje jakiekolwiek kroki związane z otrzymaniem rzeczywistej faktury. Jednak wobec braku faktury w tym trzymiesięcznym terminie odliczenie nie będzie możliwe.
Kolejna wątpliwość może się pojawiać wtedy, gdy nabywca otrzyma od zagranicznego sprzedawcy tzw. fakturę uproszczoną. Skoro jest to faktura to zapewne można odliczyć podatek z tytułu WNT. Przepisy w sposób nieoczywisty rozstrzygają taką sytuację.
Zgodnie z art. 106e ust. 6 ustawy o VAT przepisu ust. 5 pkt 3 (dotyczącego faktur uproszczonych) nie stosuje się w przypadku sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju i sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju, sprzedaży, dla której nie jest na fakturze podawany numer, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz w przypadku, o którym mowa w art. 106a pkt 2 lit. a. Co oznacza, że przy WDT nie można wystawić faktury uproszczonej.
Jednak z tego przepisu nie wynika brak możliwości odliczenia podatku przy WNT, tym bardziej, że jest w nim mowa o WDT, a nie WNT. Rzeczywiście nie ma tu jednoznacznego wskazania, że przy WNT nie może być wystawiona faktura uproszczona. Jednakże wykładnia systemowa oraz celowościowa wskazuje, że faktura uproszczona nie może być dokumentem na podstawie którego nabywca może odliczyć VAT przy WNT.
Dyrektywa VAT 2006/112/WE wskazuje (art. 220a tej dyrektywy), że państwa członkowskie nie zezwalają podatnikom na wystawienie faktury uproszczonej, w przypadku gdy wystawienie faktury wymagane jest na mocy art. 220 ust. 1 pkt 2 i 3 lub gdy podlegającą opodatkowaniu dostawę towarów lub świadczenie usług wykonuje podatnik mniemający siedziby w państwie członkowskim, w którym należny jest VAT, lub podatnik, którego przedsiębiorstwo w tym państwie członkowskim nie uczestniczy w tej transakcji dostawy towarów lub świadczenia usług w rozumieniu art. 192a, a osobą zobowiązaną do zapłaty VAT jest osoba, której dostarczane są towary lub na rzecz której świadczone są usługi.
Jest to przepis o treści analogicznej w zakresie WDT, co art. 106e ust. 6 ustawy o VAT. Z niego również wynika, że dostawca wewnątrzwspólnotowy nie może wystawić faktury uproszczonej dokumentującej u siebie WDT, a u nabywcy potwierdzającej WNT.
Prawdą jest jednak, że w ustawie o VAT nie ma jednoznacznego przepisu dotyczącego zakazu odliczenia podatku naliczonego przy WNT na podstawie faktury uproszczonej. Może to być podstawa do twierdzenia, że takie prawo podatnikowi przysługuje, tym bardziej, że organy podatkowe nie mogą powoływać się na przepisy UE jeżeli ich wykładnia miałaby szerszy charakter zakresowy niż wyładnia krajowych przepisów. Tym bardziej, że polskie regulacje nie rozstrzygają jednoznacznie takiej sytuacji.
Wojciech Zajączkowski
