Wypłata wynagrodzenia z tytułu umorzenia udziałów (akcji) jest świadczeniem związanym z prawem do udziału w zysku, innym niż podzielony zysk, którego beneficjentem jest udziałowiec lub akcjonariusz. Uwzględniając, że katalog określony w art. 28m ust. 3 ustawy CIT ma charakter otwarty oraz wskazując na wyjaśnienia z Przewodnika do ryczałtu od dochodów spółek wydanego przez Ministerstwo Finansów, organy podatkowe w wydawanych interpretacjach stwierdzają, że wypłacane wynagrodzenie z tytułu umorzenia udziałów (akcji), z którym wiąże się obniżenie kapitałów spółki: zakładowego i zapasowego, niezależnie od trybu i sposobu umorzenia – powinno stanowić dochód z tytułu ukrytych zysków.

Jest to dość zaskakujące stanowisko zaprezentowane w jednej z niedawno wydanych interpretacji indywidualnych Dyrektora KIS z 11 września 2023 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.248.2023.2.AS, w której organ tłumaczy, że istotą przyjętego modelu jest odroczenie opodatkowania dystrybuowanego zysku do dnia podjęcia uchwały o przeznaczeniu tego zysku i wypłat równoważnych takiej dystrybucji. Intencją ustawodawcy było uwzględnienie w katalogu dochodów do opodatkowania także innych, alternatywnych niż dywidenda, świadczeń dokonanych na rzecz udziałowców/akcjonariuszy albo wspólników lub podmiotów powiązanych bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub z tymi udziałowcami/akcjonariuszami/wspólnikami, (tzw. ukryte zyski). Wypłata ukrytych zysków oznacza powstanie dla spółki odpowiadającego im dochodu, podlegającego opodatkowaniu ryczałtem.

Nawet jeśli, wynagrodzenie za umorzenie udziałów zostanie sfinansowane z zysków zatrzymanych, które powstały przed okresem opodatkowania ryczałtem i wynagrodzenia to zostanie sfinansowane poprzez obniżenie kapitału zakładowego nie zmieni to sytuacji podatkowej spółki. Co prawda zysk powstały w okresie opodatkowania ryczałtem nie zostanie naruszony w wyniku umorzenia udziałów, a zyski powstałe w okresie ryczałtu nie sfinansują wynagrodzenia za umorzenie udziałów, jednak wypłata do wspólników spółki wynagrodzenia tytułem umorzenia udziałów zostanie dokonana poprzez obniżenie kapitału zapasowego spółki. Art. 28m ust. 3 pkt 5 ustawy o CIT odnosi się do wypłaconego z zysku wynagrodzenia z tytułu m.in. umorzenia udziału (akcji), nie dokonując przy tym rozróżnienia na zysk wypracowany przed oraz po okresie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek. Oznacza to, że do dochodu z tytułu ukrytych zysków należy zaliczyć wynagrodzenie z tytułu umorzenia udziału (akcji) wypłacone zarówno z zysku wypracowanego w okresie opodatkowania ryczałtem jak i przed okresem opodatkowania ryczałtem. Powyższe stawia również pod znakiem zapytania inne wypłaty ze starych zysków poczynione po rozpoczęciu opodatkowania estońskim CIT dla wspólników, przykładowo z tytułu zmniejszenia wartości udziału (akcji), czy z wystąpienia wspólnika ze spółki. Podatnicy, którzy planują w przyszłości podjęcie powyższych działań powinni więc najpierw wystąpić o wydanie dla nich interpretacji indywidualnych.
dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy