Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn przewidują też tzw. ulgę mieszkaniową. Podatnicy korzystający z tej ulgi nie wliczają do podstawy opodatkowania wartości nabytego budynku lub lokalu mieszkalnego do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 jego powierzchni użytkowej (art. 16 ust. 1 ustawy). Zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy lub darczyńcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej. Jednym z warunków korzystania z ulgi jest zamieszkiwanie w nabytym lokalu lub budynku przez okres 5 lat (art. 16 ust. 2 pkt 5 ustawy).  Przykładowo podatnik, która w drodze umowy dożywocia przekaże np. swojemu siostrzeńcowi nieruchomość nabytą w ramach spadku po jego zmarłych rodzicach, nie utraci z tego tytułu prawa do ulgi zawartej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli będzie w tym budynku zamieszkiwać przez okres 5 lat, począwszy od okresu określonego w art. 16 ust. 2 pkt 5 ww. ustawy.

Niestety obdarowani, którzy posiadają już inny własny lokal mieszkalny, nie mogą skorzystać ze zwolnienia przewidzianego dla nabycia w drodze darowizny lokali o powierzchni nie większej niż 110 m2. Natomiast Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 30.09.2013 r. (IPPB2/436-327/13-4/AF), stwierdził, iż "warunki zastosowania ulgi z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn odnoszą się wyłącznie do osób, które są właścicielami lokalu lub budynku mieszkalnego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Nie dotyczą natomiast osób, które są współwłaścicielami tych lokali lub budynków, w tym także w sytuacji, gdy stanowią one majątek wspólny małżonków". Jak wynika z interpretacji wyłączenie zastosowania ulgi z art. 16 cytowanej ustawy odnosi się tylko do osób, które są właścicielami lokalu lub budynku mieszkalnego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Zatem, przepis ten nie dotyczy osób, które są współwłaścicielami tych lokali lub budynków.

W sytuacji, gdy nastąpi zmiana w zakresie możliwości skorzystania z ulgi, podatnik jest zobowiązany poinformować organ podatkowy. Sam fakt utraty prawa jest przesłanką nakładającą taki obowiązek. Gdy organ samodzielnie ustali utratę prawa do ulgi może nałożyć karę z kodeksu karnoskarbowego. Organ podatkowy uzyskuje prawo do wydania decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe w podatku od spadku i darowizn (zgodnie z art. 69 § 1 ustawy ordynacja podatkowa). Ustalenie wysokości tego zobowiązania następuje na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dniu powstania obowiązku podatkowego oraz istniejącego w tym dniu stanu faktycznego.

dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy