Zdaniem Ministerstwa Finansów, przepisy art. 16 ust. 1 pkt 15b ustawy o CIT i art. 16 ust. 1d ustawy o CIT stanowią formę przeciwdziałania oszustwom i nadużyciom. Wprowadza się odrębne regulacje mające przeciwdziałać wypłacaniu ze spółki zysków w formie tzw. ukrytej dywidendy. W przypadku wypłaty dywidendy podatnik nie ma możliwości rozpoznania kosztów uzyskania przychodów. W związku z powyższym dystrybucja zysku do wspólników dokonywana jest w sposób powodujący zmniejszenie dochodu podatnika poprzez zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu. Dochodzi do ekonomicznej dystrybucji zysku, która jednak formalnie nie jest dywidendą.

Wprowadzona przez ustawodawcę podatkowego w art. 16d ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT definicja ukrytej dywidendy zakłada, że obejmuje ona koszty, których racjonalnie działający podatnik nie poniósłby lub mógłby ponieść niższe w przypadku wykonania porównywalnego świadczenia przez podmiot niepowiązany w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 3 z podatnikiem. Ukryta dywidenda może więc przybierać różne formy, np.:

• płatności niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą,
• transakcje o nierynkowym charakterze,
• uzależnianie wysokości wynagrodzenia wypłacanego za różnorakie świadczenia uzyskiwane przez podatnika od podmiotów powiązanych od wysokości zysków osiąganych w tym samym okresie przez takiego podatnika.

Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach potwierdzają, że jeśli przepis wejdzie w życie, to spółka zobowiązana będzie musiała wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów wydatki poniesione na wynagrodzenie z tytułu umowy know-how lub umowy sublicencyjnej od podmiotów powiązanych, jeżeli podmioty te były w posiadaniu know-how jeszcze przed powstaniem spółki. Wynagrodzenie ponoszone przez spółkę na rzecz licencjodawcy z tytułu umowy know-how czy umowy sublicencyjnej stanowić będzie ukrytą dywidendę i podlegać wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 16 ust. 1 pkt 15b ustawy o CIT, chyba, że suma poniesionych w roku podatkowym przez spółkę kosztów stanowiących ukrytą dywidendę będzie niższa niż kwota zysku brutto w rozumieniu przepisów o  rachunkowości, uzyskanego w roku obrotowym, w którym koszty te zostały uwzględnione w wyniku finansowym spółki. Tak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji wydanej 29 czerwca 2022 roku o sygn. 0111-KDIB1-1.4010.204.2022.1.BS.

Część wydatków na rzecz podmiotów powiązanych nadal będzie można obronić w kosztach podatkowych, jeżeli wydatek ten ma związek z osiąganymi przychodami albo ma na celu zabezpieczenie, zachowanie źródła przychodów Przykładowo członek zarządu czy udziałowiec może wynająć po cenie rynkowej spółce swoją nieruchomość prywatną. Stanowisko potwierdza m.in. Dyrektor KIS w interpretacji z 3 września 2021 roku o sygn. 0111-KDIB1-1.4010.279.2021.2.NL.

Wprowadzenie zmian przewiduje projekt ustawy (z 27 czerwca 2022 r.) o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, który wskazuje na uchylenie tych przepisów. Będziemy śledzić losy tego projektu, aby potwierdzić czy tak faktycznie jest w ostatecznym kształcie ustawy nowelizującej CIT.

dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy