Aktualna lista krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową zaprezentowana została w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 marca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 600). Obowiązkowi dokumentacyjnemu podlegają transakcje dokonywane również z podmiotami niepowiązanymi, zarejestrowanymi w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową. Zastosowanie do nich ma niższy próg – od 100 000 PLN.
Dodatkowo, w przypadku transakcji innych niż transakcje kontrolowane, jeżeli rzeczywisty właściciel jest rezydentem w tzw. raju podatkowym, przewidziany w art. 11o ust. 1a ustawy o CIT (art. 23za ust. 1a ustawy o PIT) limit dokumentacyjny w wysokości 500 000 zł ustala się na podstawie transakcji o charakterze jednorodnym zawartej z jednym kontrahentem (nie należy sumować transakcji czy wartości transakcji z kilkoma kontrahentami).
Istotną zmianą jest również wprowadzenie dodatkowego elementu dokumentacji cen transferowych w postaci uzasadnienia gospodarczego. Ma ono na celu wyjaśnienia przez podatnika przyczyn gospodarczych zawarcia transakcji z danym podmiotem. Elementem uzasadnienia jest test korzyści (ang. benefit test), czyli opis spodziewanych korzyści ekonomicznych, w tym podatkowych w zakresie realizacji wspólnych transakcji.
Tak więc od 2021 roku polski podatnik dokonujący transakcji z podmiotem np. z kraju UE, który nie jest podmiotem z nim powiązanym, po przekroczeniu z nim progu transakcyjnego 500 000 zł będzie musiał dokumentować realizowane transakcje z uwagi na to, że podmiot unijny realizuje transakcje z podmiotem z raju podatkowego. Zanim to nastąpi, polski podatnik powinien dokonać weryfikacji pod tym kątem z zachowaniem należytej staranności. Nie jest doprecyzowane, w jaki sposób ma to uczynić, przy założeniu, że chce utrzymać dobre relacje gospodarcze z kontrahentem zagranicznym. We współpracy biznesowej nie jest mile widziane zadawanie dodatkowych pytań odnośnie współpracy kontrahentów zagranicznych z innymi podmiotami. Jeżeli polski podatnik ustali, dochowując należytej staranności, że druga strona transakcji nie dokonuje rozliczeń z podmiotem z raju podatkowego, to podatnik nie sporządza lokalnej dokumentacji cen transferowych transakcji dokonywanej przez niego z drugą stroną transakcji.
Najlepszym rozwiązaniem wydaje się uzyskanie oświadczenia od podmiotu zagranicznego podpisanego przez osobę upoważnioną, w której deklaruje on brak transakcji z podmiotem z raju podatkowego dotyczących transferu środków pozyskanych z transakcji z polskim podmiotem. Oświadczenie to może przybrać podobną formę jak oświadczenie potrzebne do zwolnienia z podatku WHT w zakresie opodatkowania całości swoich dochodów w kraju siedziby nierezydenta.
dr Małgorzata Rzeszutek
doradca podatkowy