Obecnie zgodnie z przepisami ustawy VAT dla skorzystania z ulgi na złe długi niezbędne jest, by:

• na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, wierzyciel był czynnym podatnikiem VAT,
• od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Tak więc, z ulgi na złe długi za 2019 r. wierzyciel powinien skorzystać do końca roku 2022, gdyż po trzech latach ulega ona przedawnieniu, ze względu na wymóg, by od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona. Strony transakcji mogą dokonać zmiany ustalonego pierwotnie terminu płatności faktury. Taki zmieniony termin należy traktować jako termin umówiony, o którym mowa w art. 89b ust. 1 ustawy VAT. Ważne, aby zmiana terminu nastąpiła przed upływem terminu płatności pierwotnie ustalonego przez strony transakcji.

Śmierć dłużnika nie wpływa na żaden z warunków formalnych zastosowania ulgi na złe długi. Stanowisko takie znajdujemy m.in. w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 26 maja 2021 r., sygn. 0112-KDIL1-2.4012.146.2021.1.NF: „Spółka w związku z niezrealizowaniem płatności przez dłużnika i jego śmiercią jest uprawniona do skorzystania z ulgi na złe długi, tj. obniżenia kwoty podatku VAT należnego wynikającego z wystawionych przez nią i niezapłaconych przez kontrahenta faktur VAT, dokumentujących dokonane na jego rzecz dostawy. Tym samym, mając na względzie powołane przepisy prawa oraz opis sprawy, Wnioskodawca powinien dokonać korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym uprawdopodobniono nieściągalność wierzytelności, tj. upłynął 90 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego na fakturze, przy jednoczesnym zachowaniu terminu, o którym mowa w art. 86a ust. 2 pkt 5 ustawy.”.

Należy pamiętać, że z dniem 1 października 2021 r. wykreślony został przepis art. 89b ust. 1b ustawy VAT, z którego wynikało, że przepisu ust. 1 nie stosuje się również w przypadku, gdy dłużnik w ostatnim dniu miesiąca, w którym upływa 90 dzień od dnia upływu terminu płatności, jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Obecnie, aby podatnik – wierzyciel mógł skorzystać z ulgi na złe długi, nie ma znaczenia fakt, że dostawa towaru lub świadczenie usług zostało dokonane na rzecz podatnika VAT, będącego w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Natomiast w przypadku braku uregulowania faktur kwalifikowanych jako import usług dłużnik nie rozlicza ulgi na złe długi w trybie art. 89b ustawy VAT. W ustawie jednoznacznie mowa jest o korekcie kwoty VAT uprzednio odliczonej przez podatnika, a wynikającej z faktury.

W przypadku importu usług podatek naliczony identyfikowany jest kwotą VAT należnego. Nie ma więc typowego odliczania VAT naliczonego z faktury.

dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy