Skutki podatkowe zmniejszenia wysokości udziału kapitałowego wspólnika spółki osobowej

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca skierował do organu podatkowego pytanie czy wycofanie części wkładu ze spółki komandytowej jest neutralne podatkowo i nie skutkuje po stronie podatnika, na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, powstaniem przychodu. Zdaniem wnioskodawcy, działanie polegające na obniżeniu wkładu do spółki jest podatkowo irrelewantne, ponieważ ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera regulacji odnoszącej się do zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika.

Organ podatkowy nie zgodził się jednak z takim rozumowaniem i wskazał, że stanowisko wnioskodawcy jest nieprawidłowe. W pierwszej kolejności organ stwierdził, że w związku z brzmieniem art. 54 k.s.h., dopuszczalne jest zmniejszenie udziału kapitałowego wspólnika spółki osobowej, jeśli na takie działanie wyrażą zgodę pozostali wspólnicy. W interpretacji indywidualnej podkreślone zostało, że w obowiązującym stanie prawnym, żaden z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wyłącza z kategorii przychodów, ani nie zwalnia z opodatkowania tym podatkiem przysporzenia majątkowego w postaci wypłaty środków pieniężnych na rzecz wspólnika spółki osobowej z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego w tej spółce.

Organ ponadto stwierdził, że w związku z otrzymaniem przez wnioskodawcę środków pieniężnych ze spółki z tytułu częściowego zwrotu wkładu, której wnioskodawca jest wspólnikiem, powstanie u niego przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten należy zaliczyć do określonego w art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródła przychodów, jakim są m.in. prawa majątkowe. Zdaniem organu, stosownie do treści tego przepisu ustawy, odrębnym od działalności gospodarczej źródłem przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c. Z kolei, w myśl przepisu art. 18 ww. ustawy, za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym odpłatnego zbycia tych praw.

W związku z powyższym, organ podatkowy wskazał, że przychód uzyskany przez wspólnika w związku z obniżeniem jego wkładu wniesionego do spółki komandytowej, podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, jako przychód z praw majątkowych, o których mowa w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Takie stanowisko organu należy uznać za nieprawidłowe, ponieważ, jak wielokrotnie wskazywały sądy administracyjne, brak jest możliwości zakwalifikowania przedmiotowych środków pieniężnych otrzymanych z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce niebędącej osobą prawną, do przychodów z praw majątkowych (przykładowo wyroki: WSA w Białymstoku z dnia 18 września 2012 r., sygn. akt I SA/Bk 232/12 i z dnia 21 grudnia 2012 r., sygn. akt I SA/Bk 395/12, WSA w Warszawie z dnia 23 stycznia 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 1756/12 i z 3 kwietnia 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2582/13, WSA w Poznaniu z dnia 23 lipca 2014 r., sygn. akt I SA/Po 235/14).

Także NSA w swoich wyrokach (por. wyrok NSA z 10 czerwca 2014 r., sygn. akt II FSK 1706/12) wielokrotnie podkreślał, że „zgodnie z art. 5 ust. 2 u.p.d.o.f. przychód wspólnika z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, z tytułu zwrotu wkładu będącego konsekwencją obniżenia wkładu, określony na podstawie art. 8 ust. 1, można rozpatrywać według zasad określających opodatkowanie przychodów ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f.” Tym samym NSA za chybioną uznał kwalifikację przychodu ze zmniejszenia udziału kapitałowego do źródła jakim są prawa majątkowe.

 Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że organ interpretacyjny naruszył przepisy prawa materialnego, tj. art. 10 ust. 1 pkt 7 i art. 18 u.p.d.o.f., poprzez ich zastosowanie i zakwalifikowanie środków pieniężnych, które ma otrzymać wnioskodawca z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce niebędącej osobą prawną, do przychodów z praw majątkowych. Organ podatkowy powinien był bowiem rozważyć kwalifikację tych środków jako ewentualnego przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej – na mocy art. 10 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 5b ust. 2 u.p.d.o.f.

Anita Ponińska