Aport to wkład na utworzenie lub powiększenie majątku spółki, który daje prawo do udziału w jej zyskach. Przedmiotem aportu mogą być pieniądze (aporty pieniężne), rzeczy lub prawa (aporty rzeczowe) oraz umiejętności, kompetencje techniczne czy zawodowe. Zgodnie z ustawą VAT, czynność wniesienia aportu do spółki stanowi odpłatną dostawę towarów lub odpłatne świadczenie usług, gdy jest wykonywana przez podatnika działającego w takim charakterze i jej przedmiotem nie jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.

W związku z wniesieniem wkładu do spółki realizują się dwa rodzaje świadczeń ekonomicznych. Z jednej strony wnoszący wkład (aport) przenosi na spółkę, do której dokonuje wkładu, prawo do rozporządzania określonymi składnikami majątku, w zamian za co otrzymuje pewne uprawnienia (udziały), które posiadają określoną wartość. W związku z tym, powyższa transakcja bez wątpienia ma charakter wzajemny i odpłatny (z którego wynika konieczność opodatkowania VAT).

Przepisy ustawy VAT nie przewidują szczególnego sposobu powstawania obowiązku podatkowego z tytułu dostaw towarów oraz świadczenia usług dokonywanych w ramach wniesienia aportu. Aporty podlegające VAT powinny być co do zasady dokumentowane fakturami przez podatników wnoszących aporty. Wyjątek dotyczy czynności zwolnionych z VAT, które muszą być dokumentowane fakturami tylko na żądanie spółek, do których wnoszone są aporty (art. 106b ust. 2 w zw. z art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT). W konsekwencji, podatnikom wnoszącym aporty przysługiwać może prawo do odliczania VAT z faktur dokumentujących zakupy związane z nabyciem lub wytworzeniem przedmiotu aportu. Potwierdzają to w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe, np. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 3 lipca 2024 r. (sygn. 0112-KDIL1-1.4012.353.2024.1.MG).

W temacie aportów istotne znaczenie ma ostatni wyrok TSUE. Zdaniem TSUE (wyrok z 8 maja 2024 r. w sprawie C 241/23) podstawą opodatkowania czynności będących przedmiotem aportu jest pomniejszona o VAT wartość emisyjna obejmowanych udziałów lub akcji – jeżeli strony ustaliły, że zapłatą za wkład niepieniężny jest wartość emisyjna udziałów lub akcji, w przeciwnym razie – wartość nominalna obejmowanych udziałów lub akcji. Natomiast, ustawa o VAT nie rozstrzyga czy podstawę opodatkowania obliczoną jako wartość nominalną udziałów należy traktować jako kwotę brutto czy też netto. Rozstrzygnięcie czy cena zawiera podatek VAT (cena brutto) czy nie został on uwzględniony w kalkulacji ceny (cena netto), zależy od treści umowy zawartej przez strony. W przypadku zawarcia w dokumentach dotyczących aportu stosownych postanowień (wskazania, że wartość obejmowanych udziałów będzie odpowiadała kwocie netto), podstawa opodatkowana VAT dla przedmiotowego świadczenia może zostać ustalona jako wartość nominalna udziałów obejmowanych w zamian za przedmiot aportu i wartość ta powinna być uznana za kwotę netto, od której VAT należy obliczyć metodą „od stu”.

W interpretacji podatkowej z dnia 3 października 2024 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.411.2024.2.IG organ podatkowy potwierdził, że podstawą opodatkowania VAT z tytułu wniesienia do spółki celowej wkładu niepieniężnego w postaci prawa użytkowania wieczystego nieruchomości jest wartość nominalna objętych udziałów spółki w zamian za wniesiony wkład niepieniężny, pomniejszona o kwotę podatku od towarów i usług, tj. bez należnej od spółki celowej kwoty środków pieniężnych odpowiadających kwocie podatku VAT należnego z tytułu aportu.