Umowę zakładającą udostępnienie kontrahentowi narzędzi wykorzystywanych w ramach przedsięwzięcia – przyjęto nazywać umową toolingową (z ang. tool – narzędzie) gdyż jako umowa nienazwana nie została unormowana w prawie cywilnym. Na mocy umowy toolingowej zlecający zobowiązuje się do bezpłatnego udostępnienia wykonawcy, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, określonych składników majątkowych stanowiących jego własność. Wykonawca zobowiązuje się natomiast do wykorzystania otrzymanych przedmiotów do wykonania uzgodnionych w umowie toolingowej usług na rzecz zlecającego. W wyniku zawarcia umowy nie dochodzi do przeniesienia własności składników majątkowych na rzecz wykonawcy, nie jest on również uprawniony do swobodnego dysponowania udostępnionymi przedmiotami.

A więc, umowa toolingu nie przewiduje przeniesienia prawa do dysponowania wyposażeniem jak właściciel. Do świadczenia usług również nie dojdzie z tego powodu, że udostępnianie wyposażenia nie stanowi odrębnej usługi (np. najmu), lecz stanowi element techniczny i pomocniczy umowy zawartej między stronami. Tego rodzaju czynności o charakterze pomocniczym nie mają samodzielnej racji bytu bez realizacji usługi głównej. Potwierdza to Dyrektor KiS w interpretacji z dnia 5 grudnia 2023 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.577.2023.2.EW. Nie ulega też wątpliwości, że udostępnianie wyposażenia w ramach umowy toolingu jest związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, co wyklucza zastosowanie art. 8 ust. 2 ustawy VAT. Dla wykonawcy zawarcie umowy toolingu jest przede wszystkim nowym, określonym czasowo źródłem dochodów. Świadczy on  usługi dla zlecającego, za co przysługuje mu ustalone wynagrodzenie. Podjęcie się wykonania zlecenia nie wymusza na wykonawcy dodatkowych inwestycji – niezbędne środki trwałe dostarcza zlecający.

W interpretacji z 25 kwietnia 2022 r., znak: 0114-KDIP4-2.4012.77.2022.2.MC dotyczącej umowy toolingu Dyrektor KiS wskazał na brak wystąpienia dostawy/usługi opodatkowanej VAT w związku z udostępnieniem wyposażenia: „nieodpłatne udostępnianie kontrahentom warsztatów mobilnych, które będą służyły wykonywaniu przez kontrahentów usługi na Państwa rzecz, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”

Nabycie środków trwałych, które są nieodpłatnie udostępniane w ramach umowy  toolingu podwykonawcy, daje prawo do odliczenia VAT. Potwierdził to wydany 4 października 2024 r.  wyrok TSUE  w sprawie Voestalpine Giesserei Linz (C-475/23) dotyczący prawa do odliczenia VAT w związku z nabyciem maszyny, udostępnionej nieodpłatnie podwykonawcy w ramach tzw. umowy toolingu. Oczywiście, pod warunkiem że jego użycie jest niezbędne do realizacji opodatkowanej działalności udostępniającego oraz że spełnione są materialne warunki odliczenia VAT.

Przedmiotem umowy toolingu może być również samochód osobowy, jeśli będzie wykorzystywany do świadczenia usług na rzecz podmiotu zapewniającego pojazd, w ramach współpracy B2B. W przypadku, w którym podatnicy będą udostępniać np. handlowcom samochody z możliwością użytku prywatnego (udostępnienie na potrzeby umowy toolingowej oraz na podstawie odrębnego porozumienia w zakresie odpłatnego użytku prywatnego) będzie przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia podatku naliczonego (50% kwoty podatku naliczonego) w odniesieniu do wydatków związanych z nabyciem lub przyjęciem do użytkowania oraz bieżącą eksploatacją samochodów.