Współpraca w ramach praktyk absolwenckich nadal jest popularną formą, z której korzystają firmy chcące zrekrutować przyszłego pracownika. Umowa o praktykę absolwencką nie jest ani umową o pracę, ani umową o dzieło lub zlecenia. Jest to całkowicie odrębny typ umowy cywilnoprawnej zawieranej pomiędzy podmiotem przyjmującym na praktykę i absolwentem (praktykantem), a wypłacane z tego tytułu wynagrodzenie należy kwalifikować jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przedsiębiorca może podpisać z absolwentem studiów umowę o praktykę absolwencką, z tym że tylko na okres nieprzekraczający trzech miesięcy i nie może dotyczyć ona pracy szczególnie niebezpiecznej w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 237¹⁵K.p. Praktyka może być odbywana odpłatnie lub nieodpłatnie. Jeśli praktyka ma być odpłatna, to wysokość miesięcznego świadczenia pieniężnego nie może przekraczać dwukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, czyli od 1 lipca 2023 r. kwoty 7.200 zł.

Praktyka absolwencka nie stanowi tytułu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Jeśli praktykant ukończył 26 rok życia, to od wypłacanego mu świadczenia pieniężnego podmiot przyjmujący na praktykę pobiera zaliczkę na podatek dochodowy (art. 35 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT). Zaliczkę oblicza stosując stawkę podatku zgodnie z art. 27 ustawy PIT w wysokości 12% (art. 35 ust. 4 ustawy). Wyliczoną zaliczkę pomniejsza o kwotę stanowiącą nie więcej niż 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, jeżeli podatnik (praktykant) złoży mu oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia- tzw. PIT-2 (art. 31b ust. 1 PIT). Jeśli jednak praktykant nie ukończył 26 lat, to świadczenie pieniężne nie podlega opodatkowaniu. Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 lit. c ustawy o PIT, wolne od podatku dochodowego są przychody z tytułu odbywania praktyki absolwenckiej, o której mowa w przepisach ustawy o praktykach absolwenckich otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85.528 zł. Przy czym podatnik może złożyć wniosek o niestosowanie tego zwolnienia (art. 35 ust. 5 w zw. z art. 32 ust. 6 ustawy o PIT).

Jeśli na terenie Polski taką umowę płatnik miałby zawrzeć z cudzoziemcem, np. obywatelem Ukrainy to taka możliwość istnieje. Cudzoziemiec powinien przedłożyć podmiotowi, z którym zawrze umowę o praktykę absolwencką dokument identyfikujący go oraz potwierdzający jego wiek, oraz świadectwo ukończenia szkoły/uczelni. Płatnik powinien rozliczyć przychody z takiej umowy na mocy art. 35 ust. 1 pkt 8 PIT bez względu na status rezydencji podatnika (z uwzględnieniem zwolnienia podatkowego).

Jednak w uldze dla młodych wyraźnie zastrzeżono, że przy zwolnieniu praktyk absolwenckich z podatku chodzi o przychody z praktyk odbywanych na warunkach określonych w ustawie, która obowiązuje w polskim systemie prawa, nie należy zakładać, że zwolnienie ma zastosowanie do przychodów otrzymanych w ramach zagranicznych praktyk studenckich. A więc jeżeli podatnik będzie składał zeznanie PIT-36 za 2023 r., w załączniku PIT/ZG powinien wykazać pełną kwotę przychodów otrzymanych z praktyk zagranicznych.

W ustawie możliwe są w najbliższym czasie zmiany, w trakcie procedowania jest projekt nowelizacji ustawy, zakładający m.in. określony czas praktyki w podziale na godziny i obowiązek wprowadzenia tylko praktyk płatnych, z zakończeniem realizacji praktyk bezpłatnych.