Prefiksy VAT kontrahentów w nowym JPK_VAT

Wśród elementów ewidencji Minister Finansów wymienia numer identyfikacyjny na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, zapisywany poprzez wyodrębnienie kodu kraju oraz kodu cyfrowo-literowego.

Kod kraju jest w nowej strukturze JPK_VAT określany przez Ministra Finansów jako „KodKrajuNadaniaTIN”.

W zakresie ewidencji podatku należnego w rozporządzeniu z 15 października 2019 r. wskazano (§ 10 ust. 2 pkt 1 lit. a): poza danymi, o których mowa w ust. 1, ewidencja zawiera następujące dane z faktur dokumentujących dokonanie przez podatnika czynności podlegających opodatkowaniu, o których mowa w ust. 1 pkt 1 (WDT, eksport towarów, sprzedaż objęta stawką 0% oraz sprzedaż zwolniona od podatku), 2 (dostawy towarów i świadczenia usług objęte na terytorium kraju stawką 5, 8 i 23%) i pkt 7 lit. a (stosowanie procedury VAT marża wskazanej w art. 119 i art. 120 ustawy o VAT) i b (dostawy towarów i świadczenia usług udokumentowane fakturą uproszczoną), oraz z faktur lub innych dokumentów związanych z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu, o których mowa w ust. 1 pkt 3 (dostawy towarów i świadczenia usług poza terytorium kraju), 4 (nietransakcyjne WDT), 5 (WNT) i pkt 7 lit. c (import usług do których nie stosuje się art. 28b ustawy o VAT), d (import usług do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT), e (dostawa towarów dla której podatnikiem jest nabywca zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT):

a) numer, za pomocą którego nabywca, dostawca lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, zapisywany poprzez wyodrębnienie kodu kraju oraz kodu cyfrowo-literowego.

Minister Finansów ww. regulacji wskazał, że dane w tym „KodKrajuNadaniaTIN” powinny wynikać z faktur natomiast dla transakcji wskazanych w ust. 1 pkt 3–5 i pkt 7 lit. c–e powinny wynikać z faktur lub innych dokumentów związanych z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu.

Jeżeli chodzi o dane wynikające z faktur, to ta część regulacji jest jasna. Jeżeli na fakturze, którą należy zaewidencjonować po stronie podatku należnego będzie się znajdował prefiks kontrahenta – należy go podać.

Natomiast w przypadku transakcji wskazanych w ust. 1 pkt 3–5 i pkt 7 lit. c–e prefiks powinien wynikać z faktur lub innych dokumentów związanych z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu.

Co oznacza sformułowanie „innych dokumentów związanych z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu”. Uwzględniając fakt, że zapis ten dotyczy dostawy towarów i świadczenia usług poza terytorium kraju, nietransakcyjnego WDT, WNT, importu usług do których nie stosuje się art. 28b ustawy o VAT, importu usług do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT, dostawy towarów dla której podatnikiem jest nabywca zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT, to w ww. transakcjach mogą się zdarzyć sytuacje, gdy zagraniczny kontrahent nie wystawi faktury, wówczas jego prefiks powinien być zaciągnięty z innych dokumentów związanych z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu. Jednak moim zdaniem nie chodzi tu o poszukiwanie jakichkolwiek dokumentów związanych z innymi transakcjami przeprowadzonymi z tym kontrahentem, lecz z transakcją, która w danej chwili ma miejsce. Kontrahent, szczególnie wówczas, gdy mamy do czynienia z importem usług, czy dostawą dla której podatnikiem jest nabywca może posługiwać się dla różnych transakcji innym prefiksem, a antycypowanie jakim prefiksem chciałby posłużyć się dostawca, czy usługodawca wykracza poza kompetencje kupującego.

Analogiczne zapisy w rozporządzeniu dotyczą ewidencji w zakresie podatku naliczonego. W § 11 ust. 4 pkt 1 ww. rozporządzenie Minister Finansów wskazał: dane z faktur lub innych dokumentów, o których mowa w ust. 3 pkt 1, oraz z faktur, o których mowa w ust. 3 pkt 5, obejmują:

1) numer, za pomocą którego dostawca lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, zapisywany poprzez wyodrębnienie kodu kraju oraz kodu cyfrowo-literowego.

Tu również Minister Finansów wskazał, że dane dot. m.in. prefiksu mają pochodzić z faktur lub innych dokumentów o których mowa w ust. 3 pkt 1.

W „JPK_VAT z deklaracją. Broszura informacyjna dot. struktury JPK_VAT z deklaracją” z czerwca 2020 r. Ministerstwo Finansów wskazało, że w ewidencji w zakresie podatku należnego w polu „KodKarjuNadaniaTIN” należy wpisać:

„Kod kraju nadania numeru, za pomocą którego nabywca, dostawca lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej (pole opcjonalne). Podaje się literowy kod kraju, w którym nabywca, dostawca lub usługodawca (kontrahent) jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. W przypadku braku numeru TIN nabywcy, dostawcy lub usługodawcy pole pozostaje puste.”.

Analogicznie w tej broszurze Ministarstwo Finansów wypowiedziało się co do wypełniania pola „KodKarjuNadaniaTIN” w części dotyczącej ewidencji w zakresie podatku naliczonego:

„Kod kraju nadania numeru, za pomocą którego dostawca lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej (pole opcjonalne). Podaje się literowy kod kraju, w którym dostawca lub usługodawca (kontrahent) jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. W przypadku braku numeru TIN dostawcy lub usługodawcy – pole pozostaje puste.”.

Natomiast na stronie internetowej Ministerstwa Finansów: www.podatki.gov.pl odnosząc się do konieczności wskazywania prefiksu Ministerstwo informuje:

„Zasady wypełniania pól NrKontrahenta i KodKarjuNadaniaTIN oraz NrDostawcy i KodKarjuNadaniaTIN w przypadku transakcji:

• krajowej – należy wypełnić NrKontrahenta i NrDostawcy. Natomiast to, czy umieszczać kod „PL” w polu KodKrajuNadaniaTIN – zarówno po stronie podatku należnego, jak i naliczonego – będzie zależeć od danych, które znajdą się na fakturze. Oznacza to, że jeśli faktura będzie zawierać takie dane, należy wpisać kod „PL”,
• unijnej – w przypadkach gdy przepisy ustawy o VAT i regulacje prawne dot. podatku od wartości dodanej w kraju kontrahenta/dostawcy nakładają obowiązek posługiwania się numerem identyfikacji podatkowej, który jest poprzedzony kodem literowym kraju nadania tego numeru, należy wypełnić pola NrKontrahenta i KodKrajuNadaniaTIN oraz odpowiednio NrDostawcy i KodKrajuNadaniaTIN. W pozostałych przypadkach należy wypełnić pole NrKontrahenta lub NrDostawcy (nie ma obowiązku wypełniania pola KodKrajuNadaniaTIN w przypadku braku takich danych). Natomiast jeśli z danych zgromadzonych przez podatnika można określić ten kraj – to kod należy podać,
• poza UE – należy wypełnić NrKontrahenta i NrDostawcy wyłącznie w sytuacji, gdy kontrahent podał ten numer. Jeżeli nie podał – należy wpisać „Brak”. Natomiast pole KodKrajuNadaniaTIN uzupełnia się, jeżeli dane zgromadzone przez podatnika pozwalają na wypełnienie tego pola. W przypadku trudności z ustaleniem kodu kraju pole może pozostać puste.”.

Odnosząc się do wyjaśnień Ministerstwa Finansów należy stwierdzić, że co do zasady są one prawidłowe. Słusznie wskazano, że w transakcjach krajowych prefiks „PL” podaje się jeżeli faktura będzie zawierać takie dane.

Natomiast w odniesieniu do transakcji UE i poza UE Ministerstwo wyjaśniło, że dane te należy podawać, gdy „z danych zgromadzonych przez podatnika można określić ten kraj”. Powyższe stwierdzenie jest słuszne o ile chodzi o zgromadzone dane przy transakcji, która właśnie jest rozliczana i ewidencjonowana. Nie można bowiem, na co wskazałem wyżej, poszukiwać danych kontrahenta, w tym jego prefiksu, na podstawie innych wcześniej przeprowadzonych transakcji i na tej podstawie wyciągać wnioski co do kraju rejestracji kontrahenta w bieżącej transakcji.

Wobec braku prefiksu kontrahenta na fakturze lub braku innych dokumentów z których wynikałby ten prefiks należy oznaczyć pole „KodKarjuNadaniaTIN” słowem „Brak”.

Wojciech Zajączkowski