Prawidłowość wystawionych faktur a prawo do odliczenia podatku

Z pytaniem do organu podatkowego zwrócił się Podatnik, który dokonuje sprzedaży usług i towarów zwolnionych, jak i opodatkowanych. W związku z prowadzeniem swojej działalności w 2013 r. Podatnik nabywa niezbędne towary i usługi, na które kontrahenci wystawiają faktury. Faktury dokumentujące zakup towarów i usług służących sprzedaży opodatkowanej stanowią podstawę do odliczenia podatku naliczonego.

Faktury te zawierają dane sprzedawcy i nabywcy, nie zaś podatnika i nabywcy. Zdarzają się również przypadki faktur zakupu z adnotacją ORYGINAŁ, gdzie faktura z adnotacją KOPIA pozostaje u kontrahenta dokonującego sprzedaży.

Podatnik zadał pytanie, czy przy realizacji zakupów w 2013 r. ma prawo odliczać podatek VAT na podstawie faktur zakupu zawierających dane sprzedawcy i nabywcy, nie zaś podatnika oraz nabywcy oraz, czy przy realizacji zakupów w 2013 r. Podatnik ma prawo odliczać podatek VAT na podstawie faktur zakupu zawierających dla identyfikacji egzemplarza adnotację ORYGINAŁ.

Zdaniem Podatnika nie ma on prawa do odliczenia podatku wynikającego z tak wystawionych faktur, bowiem faktury te nie zawierają koniecznych danych wskazanych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r.

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznał stanowisko Podatnika za nieprawidłowe. Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Z ust. 2 pkt 1 lit. a) powołanego artykułu wynika, iż kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, a towary i usługi, przy nabyciu których podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Zatem warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego przez podmiot niebędący zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym oraz podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku i niepodlegających temu podatkowi.

Ustawodawca przewidział zatem prawo do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem spełnienia zarówno tzw. przesłanek pozytywnych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

W myśl art. 88 ust. 3a ustawy nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy:

1. sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi:
1. wystawionymi przez podmiot nieistniejący,
2. w których kwota podatku wykazana na oryginale faktury lub faktury korygującej jest różna od kwoty wykazanej na kopii;
2. transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku;
3. wystawiono więcej niż jedną fakturę dokumentującą tę samą sprzedaż;
4. wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:
1. stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności,
2. podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,
3. potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego – w części dotyczącej tych czynności;
5. faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego;
6. zaświadczenie, o którym mowa w art. 86 ust. 5, zawiera informacje niezgodne ze stanem faktycznym;
7. wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze – w części dotyczącej tych czynności.

Stosownie do art. 106 ust. 1 powołanej ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Szczegółowe zasady wystawiania faktur, w tym zakres i rodzaj danych zawartych w fakturze reguluje rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Zgodnie z § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., faktura powinna zawierać:

1. datę jej wystawienia;
2. kolejny numer, nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę;
3. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
4. numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany dla podatku, z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 11 lit. a;
5. numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany dla podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 11 lit. b;
6. datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury; w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym podatnik może podać na fakturze miesiąc i rok dokonania sprzedaży;
7. nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
8. miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;
9. cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);
10. kwoty wszelkich rabatów, w tym za wcześniejsze otrzymanie należności, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;
11. wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);
12. stawkę podatku;
13. sumę wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
14. kwotę podatku, od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
15. kwotę należności ogółem.

Biorąc pod uwagę powyższe należy wskazać, że znowelizowane przepisy § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. zawierają katalog danych, które winna zawierać faktura. Stanowią one odzwierciedlenie obecnych w tym zakresie regulacji zawartych w § 5, § 7 ust. 1-2, § 23, § 25 dotychczasowego rozporządzenia „fakturowego”. Zostały jednakże one odpowiednio nieznacznie zmodyfikowane, celem dostosowania regulacji krajowych do regulacji Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Przepis § 5 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia stanowi zatem implementację art. 226 pkt 5 ww. Dyrektywy 2006/112/WE, zgodnie z którym bez uszczerbku dla przepisów szczególnych przewidzianych w niniejszej dyrektywie, faktury wystawione zgodnie z przepisami art. 220 i 221, do celów VAT, zawierają wyłącznie następujące dane: (…) pełną nazwę (nazwisko) i adres podatnika oraz nabywcy lub usługobiorcy.

Jak wynika z powyższego, regulacje unijne w przedmiotowym zakresie mówią o „podatniku oraz nabywcy lub usługodawcy” i tym należy tłumaczyć modyfikację z dniem 1 stycznia 2013 r. § 5 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia.

Natomiast przepis § 19 ust. 1 rozporządzenia, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., nie odnosi się do oryginału i kopii faktury.

Mając tym samym na uwadze okoliczności przedstawione we wniosku stwierdzić należy, iż w przypadku, gdy otrzymana przy zakupach w 2013 r. przez Podatnika faktura zawiera oznaczenia („sprzedawca i nabywca” czy „oryginał”) wymagane przepisami rozporządzenia do dnia 31 grudnia 2012 r., to pod warunkiem, że dokumentuje ona rzeczywisty przebieg zdarzeń gospodarczych, stanowi podstawę do odliczenia podatku naliczonego. Nie są to bowiem przesłanki uniemożliwiające odliczenie określone w art. 88 ustawy.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy występuje, o ile istnieje związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Zobacz szkolenia:

• Bieżące problemy oraz nowości w podatku VAT w 2013 r.