Z dniem 1 kwietnia 2022 r. weszły w życie przepisy określające nowe rozwiązanie polegające na wartościowym rozliczeniu energii wyprodukowanej przez prosumenta w oparciu o wartość energii ustaloną docelowo wg ceny z Rynku Dnia Następnego (RDN), czyli tzw. net-billing. Osoby nazywane prosumentami, które dokonały zgłoszenia instalacji fotowoltaicznej po 1 kwietnia 2022 roku obejmuje zasada „net-billingu”. Oznacza to, że prosumenci sprzedają nadwyżki energii wprowadzonej do sieci po określonej cenie, a za energię pobraną płacą jak inni odbiorcy.

W przypadku gdy przedsiębiorca, będący czynnym podatnikiem VAT, nabył instalację OZE dla celów prowadzonej działalności gospodarczej to również energia wyprodukowana w ramach tej instalacji jest związana z tą działalnością. Wykorzystanie energii przez przedsiębiorcę na jego własne potrzeby nie podlega opodatkowaniu. Jeżeli natomiast przedsiębiorca dokonuje chociażby okazjonalnych dostaw tej energii za wynagrodzeniem, transakcje te są czynnościami podlegającymi pod VAT, dokonanymi w ramach działalności gospodarczej. Obowiązek podatkowy w związku z realizowaną dostawą powstanie w momencie wystawienia faktury. Jeżeli jednak przedsiębiorca nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem (tj. po upływie terminu płatności), obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu płatności (art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. a) i ust. 7 ustawy o VAT).

Każde przekazanie nadwyżki energii z instalacji OZE do sieci dystrybucyjnej w tym systemie uznaje się za jej sprzedaż. Sprzedaż taka dokonana przez podatnika VAT stanowi natomiast odpłatną dostawę towarów. Depozyt prosumencki odpowiada zaś wartości środków zgromadzonych przez prosumenta za wprowadzoną do sieci elektroenergetycznej energię elektryczną, przeznaczoną na rozliczenie zobowiązań prosumenta z tytułu zakupu energii elektrycznej od sprzedawcy prowadzącego jego konto. Wartość depozytu nie stanowi podstawy opodatkowania podatkiem VAT po stronie sprzedawcy prowadzącego konto prosumenta – wskazał m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 12 stycznia 2023 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.417.2022.1.APR.

Natomiast, depozyt prosumencki może pomniejszyć kwotę zobowiązania prosumenta wobec sprzedawcy energii elektrycznej z tytułu zakupu tej energii od sprzedawcy. Przeznaczenie depozytu prosumenta na rozliczenie zobowiązań prosumenta energii odnawialnej, z tytułu zakupu energii elektrycznej od sprzedawcy tej energii, nie powoduje, że nie dochodzi do dostawy energii elektrycznej przez prosumenta na rzecz sprzedawcy energii elektrycznej. Następuje wówczas wzajemne kompensowanie rozliczeń pomiędzy nimi. Oznacza to, że jeśli depozyt prosumencki pomniejsza kwotę do zapłaty, to jest to wartość energii wprowadzonej do sieci przez prosumenta w danym okresie rozliczeniowym (nadwyżka energii odkładana na specjalnym koncie prosumenckim, określanym depozytem). Zgromadzone środki będą służyć do obniżenia wartości energii pobranej z sieci. Zatem przedsiębiorca będący prosumentem, dokonuje odpłatnej dostawy energii na rzecz firmy energetycznej (Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 29 grudnia 2022 r., nr 0114-KDIP4-1.4012.550.2022.1.PS).

Trzeba pamiętać, że prosumenci, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 tys. złotych, są co do zasady objęci zwolnieniem podmiotowym i nie są zobowiązani do rejestracji w charakterze podatnika VAT czynnego oraz do opodatkowywania sprzedaży.
dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy