Skopiuj link
W Dzienniku Ustaw z dnia 20 października 2015 r. poz. 1649 opublikowano ustawę z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Celem ustawy jest stworzenie ram prawnych, które zracjonalizują i uproszczą procedury podatkowe, co powinno ułatwić kontakty podatników z organami podatkowymi oraz zapewnić efektywniejszy pobór podatków. Ustawa implementuje do polskiego porządku prawnego art. 8 dyrektywy Rady 2011/16/UE z dnia 15 lutego 2011 r. w sprawie współpracy administracji w dziedzinie opodatkowania i uchylającej dyrektywę 77/799/EWG (Dz. Urz. UE L 64 z 11.03.2012, str. 1), a także wprowadza rozwiązania mające na celu promować zachowania podatników przejawiające się w samodzielnym korygowaniu błędów w deklaracjach w przypadku zaniżenia zobowiązania podatkowego, bez oczekiwania na działanie organu podatkowego. Celem nowelizacji jest również uszczelnienie systemu poboru podatków. Realizacji tych zamierzeń służą przede wszystkim zmiany regulacji z zakresu informacji podatkowych, zobowiązań podatkowych i kontroli podatkowej. Ponadto ustawa wypełnia wskazanie Trybunału Konstytucyjnego przedstawione w postanowieniu z dnia 29 października 2014 r. [sygn. akt S 5/14] w zakresie odpowiedniego unormowania sposobu komunikowania na żądanie wnioskodawcy o wydaniu na jego wniosek interpretacji indywidualnej oraz o zawartej w niej ocenie jego stanowiska albo o innym sposobie rozstrzygnięcia sprawy. Ze względu na to, że aktualne rozwiązania prawne w zakresie pełnomocnictwa, bazujące na pochodzących z lat sześćdziesiątych XIX wieku regulacjach kodeksu postępowania administracyjnego, zdecydowanie nie przystają do obecnego otoczenia prawnego, ustawa na nowo określa instytucję pełnomocnictwa procesowego, dzieląc pełnomocnictwo na pełnomocnictwo ogólne, szczególne i do doręczeń oraz przewidując wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej do składania pełnomocnictw.
Większość zmian w ustawie wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Ustawa nowelizuje również 14 innych ustaw, w tym ustawę o podatku od towarów i usług. Nowelizacja uchyla art. 3 ust. 1 i ust. 2, ust. 3 pkt 1 oraz ust. 3a – 5 ustawy o VAT.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o VAT właściwym dla podatnika organem podatkowym jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z zastrzeżeniem ust. 2-5. Zgodnie z art. 3 ust. 2 tej ustawy jeżeli czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług są wykonywane na terenie objętym zakresem działania dwóch lub więcej urzędów skarbowych, właściwość miejscową ustala się dla:
1) osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej – ze względu na adres siedziby;
2) osób fizycznych – ze względu na miejsce zamieszkania.
Natomiast zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT w przypadku podatników o których mowa w art. 16 i w art. 17, niebędących podatnikami w rozumieniu art. 15, właściwym organem podatkowym jest:
a) dla osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej – naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na adres siedziby,
b) dla osób fizycznych – naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania.
Z kolei treść przepisów zawartych w art. 3 ust. 3a – 5 ustawy VAT jest następująca:
ust. 3a: Przepisy ust. 1-3 nie naruszają przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1267, z późn. zm.).
ust. 4.: Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób określony w ust. 1-3a, właściwym organem podatkowym jest naczelnik drugiego urzędu skarbowego.
ust. 5.: Przepisy ust. 1-4 nie mają zastosowania w przypadkach, o których mowa w art. 33, 34, 37 ust. 1 i 3 oraz w art. 38.
Konsekwencją uchylenia ww. przepisów będzie, wobec braku właściwych przepisów w ustawie o VAT, stosowanie reguły ogólnej ustalania właściwego miejscowo organu podatkowego. Norma ta zawarta jest w przepisie art. 17 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania albo adresu siedziby podatnika, płatnika, inkasenta lub podmiotu wymienionego w art. 133 § 2.
W konsekwencji do końca 2015 r. właściwy dla podatnika jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (art. 3 ust. 1). Jeżeli podatnik wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terenie objętym zakresem działania dwóch lub więcej urzędów skarbowych właściwym jest naczelnik urzędu skarbowego ze względu na adres siedziby (dla osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej) albo naczelnik urzędu skarbowego ze względu na miejsce zamieszkania (dla osób fizycznych) (art. 3 ust.2).
Natomiast od 1 stycznia 2016 r., w świetle art. 17 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, właściwy dla podatnika będzie naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania albo adres siedziby.
Zmiana właściwości miejscowej nie spowoduje jednak konieczności aktualizacji zgłoszeń rejestracyjnych (VAT-R)., gdyż przesłanką zgłoszenia zmiany do naczelnika urzędu skarbowego jest „zmiana danych”, a ta w tej sytuacji nie występuje. 12. Zgodnie bowiem z art. 96 ust. 12 ustawy o VAT jeżeli dane zawarte w zgłoszeniu rejestracyjnym ulegną zmianie, podatnik jest obowiązany zgłosić zmianę do naczelnika urzędu skarbowego w terminie 7 dni, licząc od dnia, w którym nastąpiła zmiana. Obowiązek ten nie dotyczy przypadków, gdy następuje wyłącznie zmiana danych objętych obowiązkiem aktualizacji na podstawie ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681, z późn. zm.). Zdanie drugie nie ma zastosowania w przypadku, gdy zgłaszana zmiana powoduje zmianę właściwości organu podatkowego.
Zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R) w części A wskazuje, że w ta część dotyczy celu i miejsca złożenia zgłoszenia oraz informacji dotyczącej właściwości naczelnika urzędu skarbowego, natomiast część B zatytułowana jest „dane podatnika” i jest wypełniana/aktualizowana w przypadku ich zmiany. W przypadku zmiany właściwości miejscowej z mocy prawa nie występuje konieczność aktualizacji ani części B, ani części C druku VAT-R.
Podatnicy nie będą również wypełniać druku VAT-Z, który dotyczy zgłoszenia o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Druk ten składa się w związku z wystąpieniem okoliczności wskazanych w art. 96 ust. 6 ustawy o VAT – zaprzestanie wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, które w tej sytuacji nie nastąpiło.
Wprowadzona zmiana doprowadzi do ustalenia właściwości miejscowej jednego urzędu skarbowego dla jednego podatnika bez względu na rodzaj podatku. Unifikacja obejmie PIT (z wyjątkiem karty podatkowej), CIT i VAT. Dla osób fizycznych (bez względu na to, czy prowadzą działalność gospodarczą czy nie) urzędem właściwym miejscowo powinien być urząd właściwy według adresu miejsca zamieszkania, a dla pozostałych podmiotów według adresu siedziby.
Należy również przytoczyć w ustawie o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw przepisy przejściowe regulujące tematykę zmiany właściwości miejscowej urzędu skarbowego w podatku VAT:
Art. 27. 1. Postępowania podatkowe, kontrole podatkowe, czynności sprawdzające oraz inne sprawy podatkowe w zakresie podatku od towarów i usług, rozpoczęte i niezakończone do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, podlegają załatwieniu przez naczelników urzędów skarbowych właściwych w zakresie podatku od towarów i usług na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.
2. Zwroty podatku od towarów i usług niedokonane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, pozostają we właściwości naczelników urzędów skarbowych właściwych w zakresie podatku od towarów i usług na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 28. Postępowania i inne sprawy z zakresu wynikającego z ustawy zmienianej w art. 5, w zakresie podatku od towarów i usług, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, podlegają załatwieniu przez naczelników urzędów skarbowych właściwych w zakresie podatku od towarów i usług na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie art. 5 niniejszej ustawy.
Wojciech Zajączkowski