Podatnicy, którzy w wyniku postępowań podatkowych zakończonych wynikiem negatywnym, pomyślnie wywalczą swoje stanowisko w sądzie, mają prawo do zwrotu zapłaconych odsetek oraz dodatkowych odsetek za tzw. zatrzymany kapitał (tzw. nadpłacone zobowiązanie podatkowe). Wpływy tych odsetek będą w księgach rachunkowych podatnika prezentowane jako przychody finansowe, ale czy będą musiały być opodatkowane?

Stosownie do art. 12 ust. 4 pkt 6 ustawy CIT do przychodów nie zalicza się zwróconych, umorzonych lub zaniechanych podatków i opłat stanowiących dochody budżetu państwa albo budżetów jednostek samorządu terytorialnego niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Przepis ten stanowi więc, że zwrócone, umorzone lub zaniechane podatki i opłaty   – co do zasady – nie stanowią przychodu podlegającego opodatkowaniu CIT, a więc nie powinny podlegać opodatkowaniu.

Jednocześnie równie ważne jest, że stosownie do art. 12 ust. 4 pkt 7 ustawy CIT do przychodów nie zalicza się odsetek otrzymanych w związku ze zwrotem nadpłaconych zobowiązań podatkowych i innych należności budżetowych, a także oprocentowania zwrotu różnicy podatku od towarów i usług w rozumieniu odrębnych przepisów. W kontekście powyższych regulacji pojawia się wątpliwość, czy dyspozycją ww. przepisu objęte są również oprocentowania nadpłat.

Zasady wypłaty oprocentowania od nadpłaconych lub nienależnie wpłaconych podatków reguluje art. 78 ustawy Ordynacji podatkowej. Zgodnie z art. 78 § 3 pkt 1 Ordynacji Podatkowej oprocentowanie przysługuje w przypadkach przewidzianych w art. 77 § 1 pkt 1 i 3 od dnia powstania nadpłaty, a jeżeli organ podatkowy nie przyczynił się do powstania przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji, a nadpłata nie została zwrócona w terminie – od dnia wydania decyzji o zmianie lub uchyleniu decyzji.

Tym samym, „oprocentowanie nadpłaty” to forma zrekompensowania podatnikowi i innym podmiotom uprawnionym do otrzymania zwrotu nadpłaty dysponowania przez wierzyciela podatkowego nieprzysługującymi mu środkami finansowymi. Z kolei w myśl art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej od zaległości podatkowych zasadniczo naliczane są odsetki za zwłokę.

„Odsetki od zaległości podatkowych” służą natomiast rekompensowaniu Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego ubytku dochodów, które nie trafiły do budżetu w ustawowym terminie. Mimo że przedstawione powyżej instytucje są do siebie zbliżone (stawka oprocentowania jest taka sama jak stawka odsetek za zwłokę w sumie określonej na podstawie art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej), istotną różnicą jest fakt, iż instytucja „oprocentowania nadpłaty” jest skierowana do podatników, natomiast „odsetek za zaległości podatkowe” do Skarbu Państwa lub JST. Stanowisko to potwierdzają organy podatkowe w wydawanych interpretacjach, m.in. Dyrektor KiS w interpretacji z 10 lutego 2023 r., sygn. 0111-KDIB1-1.4010.851.2022.1.SG. Na tej podstawie można uznać, że otrzymane przez podatnika oprocentowanie zwrotu nadpłaty z tytułu nienależnie uiszczonej zaległości podatkowej w podatku nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym.