Wartość odszkodowania wypłaconego z tytułu zawartej umowy o zakazie konkurencji wypłacanego podatnikowi po ustaniu umowy o świadczenie usług zarządzania, zawartej na podstawie przepisów ustawy z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami – stanowi dla byłego członka zarządu przychód z tytułu zatrudnienia na podstawie ww. umowy o świadczenie usług zarządzania – w rozumieniu przepisów ustawy o PIT. Wypłata powyższego odszkodowania jest więc nierozerwalnie związana z łączącą członka zarządu ze spółką stosowną umową o zarządzaniu zwaną kontraktem menadżerskim (m.in. w piśmie z dnia 27 września 2022 r., Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – znak WPI/200000/43/1020/2022). Taka sama sytuacja będzie przy odszkodowaniu otrzymanym przez byłego pracownika z tytułu umowy o zakazie konkurencji. Jest ono przychodem ze stosunku pracy, a przy jego opodatkowaniu można stosować podstawowe koszty uzyskania przychodów.

Możliwa jest również sytuacja, kiedy nowy pracodawca zamierza pokryć wydatek w postaci odszkodowania za zakaz konkurencji, jeśli chce pozyskać nowego pracownika. Skoro kwota odszkodowania za zakaz konkurencji jest osobistym zobowiązaniem zatrudnianego pracownika, to pokrycie jej przez nowego pracodawcę będzie stanowiło jego przychód jako świadczenie pieniężne ponoszone za pracownika, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy PIT. Świadczenia tego rodzaju nie podlegają zwolnieniu z opodatkowania, nie zostały wymienione w art. 21 ust. 1 ustawy PIT.

Natomiast z punktu widzenia składek ZUS, odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji ustalone w umowie zawartej na podstawie przepisów ustawy podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne jak również podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne (stanowisko zaprezentowane m.in. w decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia lipca 2019 r. – znak WP1/200000/43/2019, decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia grudnia 2020 r. – znak WPI/200000/43/1 /2020, decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia lutego 2020 r. – znak DI/100000/43/2020).

Inaczej będzie wyglądać sytuacja wypłacania pracownikowi odszkodowania w trakcie zatrudnienia. Wypłacane pracownikom w trakcie zatrudnienia odszkodowanie za zakaz konkurencji po ewentualnym ustaniu stosunku pracy nie jest wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (m.in. interpretacja indywidualna ZUS z 22 października 2021 r., znak DI/100000/43/701/2021). Jeżeli odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji będzie wypłacane pracownikom comiesięcznie z tytułu umów o zakazie konkurencji podczas trwania stosunku pracy, będzie stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, gdyż wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne podlegają jedynie odszkodowania wypłacone na podstawie umowy o zakazie konkurencji zawartej z pracownikiem po ustaniu stosunku pracy.
dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy