Skopiuj link
Z pytaniem do organu podatkowego zwrócił się Szkoła, która jest zobowiązana do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Regulamin Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych Szkoły przewiduje korzystanie przez pracowników, członków ich rodzin oraz emerytów, byłych pracowników, ze świadczeń polegających na udziale w spotkaniach integracyjnych oraz wyjazdach na wycieczki turystyczne. Spotkania integracyjne polegają na zapewnieniu części rozrywkowej (np. koncerty, pokazy, konkursy) oraz wyżywienia poprzez zakup tych usług od innych podmiotów. Udział pracowników w tych spotkaniach jest nieodpłatny. W ramach zorganizowanej wycieczki pracownicy, członkowie rodzin i emeryci Szkoły korzystają z usług hotelowych, transportowych, obsługi przewodnika, biletów wstępu do zwiedzanych obiektów, zakupionych przez Szkołę od innych podmiotów. Udział w wycieczkach jest za częściową odpłatnością.
Szkoła zadała pytanie, czy nieodpłatne lub częściowo odpłatne przekazywanie przez pracodawcę pracownikom towarów i usług w formie imprez integracyjnych i wycieczek turystycznych finansowanych z ZFŚS podlega pod przepisy podatku od towarów i usług.
Zdaniem Szkoły czynności wykonywane w Szkole w ramach działalności socjalnej na podstawie przepisów ustawy o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych pozostają poza zakresem obowiązywania ustawy o podatku od towarów i usług.
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał stanowisko Szkoły za prawidłowe. Organ wskazał, że w świetle art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza – zgodnie z art. 15 ust. 2 cyt. ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Określony w ustawie o VAT zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, iż do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.
Działania Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych regulują przepisy ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Przedmiotem działania Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS), zgodnie z art. 1 ust. 1 ww. ustawy jest finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu, dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego. Stosownie do treści art. 10 i art. 12 ustawy o ZFŚS, środkami Funduszu administruje pracodawca, a środki Funduszu są gromadzone na odrębnym rachunku bankowym.
Podmiot zobowiązany do utworzenia i administrowania zakładowym funduszem socjalnym podejmuje działania techniczne o charakterze nieodpłatnym, które pozostają całkowicie poza prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Podmiot nie rozpoczyna i nie prowadzi działalności gospodarczej w celu dysponowania Funduszem socjalnym. Wykonuje te czynności tylko dlatego, że taki obowiązek nakłada na niego ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. W konsekwencji podmiot wykonując te czynności z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych nie działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT.
Czynności administrowania środkami Funduszu nie można uznać za świadczenie usług w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Pracodawca występuje jedynie w roli administratora, do czego zobowiązują go odrębne przepisy. Nie nabywa prawa własności ani prawa do rozporządzania jak właściciel środkami znajdującymi się na koncie Funduszu. Dysponowanie środkami nie należy do swobodnego uznania pracodawcy, stanowi regulowaną odrębną ustawą, pomoc materialną, której nie można uznać za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.
W sytuacji gdy pracodawca dokonuje zakupu przekazywanych pracownikom nieodpłatnie towarów i usług finansując wydatki w całości z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, a także w sytuacji, w której dany wydatek jest częściowo finansowany przez pracownika, pracodawca działa jedynie jako swego rodzaju pośrednik, a jego czynności związane są ściśle z rolą administratora ZFŚS. Nawet więc w przypadku częściowego partycypowania przez pracownika w kosztach nabytych towarów i usług trudno uznać, że odpłatność czyniona przez pracownika ma charakter wynagrodzenia za usługę pracodawcy, gdyż jego usługa w tym zakresie – jako administratora Funduszu – ma charakter jedynie pośredniczenia w udostępnianiu pracownikowi usługi obcej, sfinansowanej ze środków Funduszu, z tytułu którego to działania pracodawca nie uzyskuje żadnego wynagrodzenia, gdyż odpłatność pracownika przekazywana jest na rachunek ZFŚS.
Wniosku tego nie zmienia fakt, że ze względów praktycznych pracodawca jawi się także jako swego rodzaju pośrednik przekazujący środki pieniężne między sprzedawcą usługi a jej beneficjentem. Wynika to z faktu, iż z tytułu tego rodzaju działań o charakterze zaledwie techniczno-administracyjnym, podejmowanych dodatkowo całkowicie poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, w świetle podstawowych zasad systemowych VAT dany podmiot nie może stać się podatnikiem, a prowadzonych w tym zakresie czynności nie można uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. W związku z czym działalność socjalna wykonywana przez Szkołę jako administratora ZFŚS (tj. nabywanie towarów i usług jak również ich udostępnianie uprawnionym osobom w formie imprez integracyjnych i wycieczek) nie podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług.
oprac.: Wojciech Zajączkowski