Obowiązki sprzedawcy w przypadku sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy VAT

Z pytaniem do organu podatkowego zwróciła się Podatniczka, która dokonuje sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o podatku od towarów i usług. Wnioskodawczyni chciała uzyskać jednoznaczną odpowiedź, że nie odpowiada za podatek VAT nie rozliczony przez nabywców, którzy dokonują z Podatniczką transakcje podlegające zasadom „odwrotnego obciążenia”. Czy Wnioskodawczyni ponosi odpowiedzialność w zaistniałej sytuacji, kiedy wystawi fakturę na „odwrotne obciążenie”, a okaże się, że taka firma nie istnieje bądź pracownik nie przekaże takiej faktury pracodawcy i ten nie rozliczy VAT-u od tej transakcji.

Zdaniem Podatniczki nie odpowiada ona za podatek VAT związany z transakcją „odwrotnego obciążenia”, a wyłącznie za ten podatek odpowiada nabywca otrzymujący fakturę z adnotacją „odwrotne obciążenie”. Wnioskodawczyni nie ma w tym zakresie możliwości kontroli. Nie powinna również odpowiadać w sytuacji opisanej powyżej kiedy zostanie wprowadzona przez nabywcę w błąd.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał stanowisko Podatniczki za nieprawidłowe. Wskazał, że na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Z kolei, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• dokonującym ich dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,
• nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15,
• dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2.

Natomiast, w myśl art. 17 ust. 2 ustawy, w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.
Powyższe regulacje wprowadzają mechanizm polegający na przesunięciu obowiązku rozliczenia podatku należnego na podatnika, na rzecz którego dokonywana jest dostawa towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy. Zgodnie z ww. przepisami w przypadku gdy dostawcą jest podatnik o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, nabywcą towaru jest podatnik o którym mowa w art. 15 ustawy, a przedmiotem dostawy jest towar wymieniony w załączniku nr 11 do ustawy i dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2, transakcję opodatkowuje nabywający towar.
Zatem, jeżeli nabywca, będący podatnikiem o którym mowa w art. 15 ustawy, zakupi materiały wymienione w załączniku nr 11 do ustawy, wówczas ciąży na nim obowiązek naliczenia należnego podatku od towarów i usług i zapłaty go do właściwego urzędu skarbowego.

Należy zauważyć, że odwrotne obciążenie – czyli zobowiązanie nabywcy do rozliczenia podatku – ma miejsce w sytuacji gdy Podatniczka dokona dostawy dla podatnika o którym mowa w art. 15 ustawy.

Jednocześnie, należy zaznaczyć, że przepisy ustanawiające instytucję odwrotnego obciążenia nie wskazują w jaki sposób należy dokonać weryfikacji nabywców. Zatem, kwestia ustanowienia mechanizmów weryfikujących tych nabywców spoczywa na dostawcy towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy.

Podatniczka będzie zobowiązania do wykazania, że podjęła wszelkie możliwe czynności czy osoba, która nabywa u niej towary objęte mechanizmem „odwrotnego obciążenia” i prosi o wystawienie faktury, faktycznie i aktualnie tę działalność wykonuje.

Podkreślić należy, że w sytuacji gdy Podatniczka dokona dostawy dla podmiotu nie będącego podatnikiem w rozumieniu ww. przepisu, wówczas to na sprzedawcy ciąży obowiązek rozliczenia podatku, gdyż nie zaistnieje w tych przypadkach okoliczność, przewidziana w art. 17 ust. 1 pkt 7 lit b) ustawy, pozwalająca przerzucić obowiązek rozliczenia podatku na nabywcę.
 W konsekwencji, organ podatkowy uznał stanowisko Podatniczki za nieprawidłowe.