Z pytaniem do organu podatkowego zwróciła się Spółka, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarła umowę o świadczenie usług ze swoim udziałowcem, spółką której siedziba mieści się w Norwegii. Z zawartej umowy wynika zakres świadczonych usług, który obejmuje usługi: zarządzania, administracji i marketingu dla wskazanych inwestycji/projektów w Polsce realizowanych przez Spółkę norweską lub Spółki z grupy kapitałowej spółki norweskiej. Spółka wykonuje na rzecz podmiotu zagranicznego usługi polegających m. in na:
- przygotowaniu i kontroli wykonania budżetu dla projektu,
- negocjowaniu i akceptowaniu umów z firmami świadczącymi usługi,
- kreowaniu polityki marketingowej i strategii rozwoju,
- współpracy z najemcami CH,
- negocjowaniu umów najmu.
Spółka świadczy ww. usługi dla konkretnego projektu Centrum Handlowego wraz z Parkingiem położonego w B. Spółka w oparciu o zwartą umowę i wykonaną usługę, wystawiła na rzecz Spółki norweskiej fakturę VAT odwrotne obciążenie, za pierwszy kwartał, jako sprzedaż nie podlegającą opodatkowaniu w Polsce (stawka NP).
Spółka zadała pytanie, czy miała prawo zastosować art. 28b ustawy o VAT na podstawie zawartej umowy o świadczenie usług dla ww. czynności.
Zdaniem Spółki charakter świadczonych usług zarządzania, administracji i marketingu dla wskazanych inwestycji/projektów w Polsce obejmujących m.in: przygotowanie i kontrolę wykonania budżetu; negocjowanie i akceptowanie umów z firmami świadczącymi usługi; kreowanie polityki marketingowej i strategii rozwoju; współpraca z najemcami CH; negocjowanie umów najmu itp. wyklucza możliwość uznania tych usług jako związanych z nieruchomością, a wyznaczenie miejsce świadczenia dla powyższych usług zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. według siedziby usługobiorcy czyli w Norwegii.
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał stanowisko Spółki za nieprawidłowe. Organ wskazał, że zgodnie z art. 28b ust. 1 ww. ustawy, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 i art. 28n.
Z powyższego przepisu wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika działającego w takim charakterze jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Tę zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy art. 28e, 28f ust. 1, 28g ust. 1 i 1a, 28i, 28j i 28n ustawy nie będą przewidywać innych zasad ustalenia miejsca świadczenia.
I tak, art. 28e ustawy wskazuje, że miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.
Zgodnie z tym przepisem jedynie świadczenie usług które pozostaje w wystarczająco bezpośrednim związku z nieruchomością, mieści się w zakresie jego stosowania. Konieczne jest aby przedmiotem świadczenia usług była sama nieruchomość. Tak dzieje się w szczególności wówczas, gdy nieruchomość określoną w sposób wyraźny należy uznać za konstytutywny element świadczenia usług, jako że stanowi ona centralny i nieodzowny element tego świadczenia. Norma art. 28e ma zastosowanie gdy nieruchomość sama stanowi przedmiot świadczenia.
Dla usługi związanej z nieruchomością istotne są cechy, które można ująć w następujący sposób:
- usługa powinna odnosić się do konkretnie określonej nieruchomości, czyli takiej, która jest identyfikowalna, co do jej indywidualnego położenia na powierzchni ziemi,
- ta konkretna nieruchomość powinna być wpisana w istotę świadczonej usługi, być jej centralnym elementem, nadając główny sens usłudze i determinować jej treść, co należy rozumieć w ten sposób, że usługa może być wykonana tylko i wyłącznie w bezpośrednim związku z tą a nie inną nieruchomością,
- zmiana takiego miejsca – polegająca na ukierunkowaniu usługi na inną nieruchomość – powinna niweczyć istotę i sens pierwotnie świadczonej usługi.
Zatem w celu określenia czy opisane we wniosku usługi mają związek z nieruchomością należy rozstrzygnąć czy związek ten jest wystarczająco bezpośredni.
Wykonywane przez Spółkę usługi, polegające m. in. na przygotowaniu i kontroli wykonania budżetu dla projektu, negocjowaniu i akceptowaniu umów z firmami świadczącymi usługi, kreowaniu polityki marketingowej i strategii rozwoju, świadczone są dla konkretnego projektu centrum handlowego, zlokalizowanego na terytorium Polski. Ciąg czynności, które wykonuje Spółka w ramach wskazanych usług ma charakter usługi złożonej – dotyczy konkretnej nieruchomości. W szczególności umowy o najem dotyczą tego konkretnego Centrum Handlowego, strategia rozwoju jest opracowana dla tego Centrum Handlowego w Bytomiu, przygotowanie i kontrola budżetu dotyczy też tego konkretnego projektu. Dlatego też opisane usługi należy uznać za usługi związane z nieruchomościami, dla których miejscem świadczenia, zgodnie z art. 28e ustawy, jest miejsce położenia nieruchomości, tj. terytorium Polski. Stąd nie można podzielić stanowiska, że świadczone usługi nie są usługami związanymi z nieruchomością. Zatem stanowisko Spółki należało uznać za nieprawidłowe.
oprac.: Wojciech Zajączkowski