Dla części przedsiębiorców istnieją wyłączenia z obowiązku tworzenia analiz porównawczych zgodnie z art. 11q ust. 3a pkt 1 ustawy CIT. Wyłączenie konieczności sporządzenia analizy porównawczej lub analizy zgodności (w przypadku gdy sporządzenie analizy porównawczej nie jest właściwe w świetle danej metody weryfikacji cen transferowych lub nie jest możliwe przy zachowaniu należytej staranności) dla transakcji kontrolowanych zawieranych przez podmioty powiązane będące mikro i małymi przedsiębiorcami w rozumieniu Prawa przedsiębiorców stanowi ułatwienie dla podatników, uwzględniając, chociażby nakłady finansowe i czasowe ponoszone na sporządzenie takich analiz. Oczywiście przepisy nie wykluczają dobrowolnego sporządzania takich analiz, w sytuacji, gdy dany podmiot uzna je za celowe. Niekiedy mogą być przydatne podatnikowi nawet do typowej kontroli podatku dochodowego w zakresie prawidłowości wyliczenia dochodu.

Istotna wydaje się kwestia ustalenia, czy status mikro/małego przedsiębiorcy na potrzeby zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 11q ust. 3a pkt 1 w zw. z art. 11q ust. 3b ustawy CIT należy ustalić jedynie w oparciu o dane podatnika bez uwzględniania danych podmiotów powiązanych w grupie kapitałowej oraz wyłącznie z perspektywy podmiotu, dla którego jest sporządzana dokumentacja, czy dla obu stron transakcji. Brzmienie art. 11q ust. 3a pkt 1 ustawy CIT, wskazuje, że sporządzenie lokalnej dokumentacji cen transferowych bez analizy porównawczej lub analizy zgodności, możliwe jest w przypadku, gdy tylko podmiot obowiązany do jej sporządzenia posiada status mikroprzedsiębiorcy lub małego przedsiębiorcy. Oznacza to, że nie jest konieczne by obie strony transakcji posiadały status mikro lub małego przedsiębiorcy. Nie trzeba więc badać czy podmiot zagraniczny, będący podmiotem powiązanym, w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro (stanowisko to potwierdzają organy podatkowe, m.in. Dyrektor KIS w interpretacji z 14 października 2022 r. sygn. 0111-KDIB1-3.4010.423.2022.1.AN).

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy – Prawo przedsiębiorców, status małego przedsiębiorcy lub mikroprzedsiębiorcy przysługuje przedsiębiorcom, którzy w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniali łącznie warunki określone tymi przepisami, dotyczące średniorocznego zatrudnienia, rocznego obrotu netto lub sumy aktywów bilansu. Tym samym wymagane w art. 11q ust. 3b ustawy CIT warunki, określone w ustawie – Prawo przedsiębiorców (dotyczące średniorocznego zatrudnienia, rocznego obrotu netto lub sumy aktywów bilansu) powinny zostać spełnione za ostatni rok podatkowy poprzedzający rok, za który sporządzana jest dokumentacja. Trzeba jednak pamiętać, że to zwolnienie obejmuje tylko brak analizy porównawczej, a podatnik, jeśli dokonuje transakcji z zagranicznymi podmiotami powiązanymi i przekracza progi powinien przygotować dokumentację cen transferowych zgodnie z art. 11 k ustawy CIT.
dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy