Przykładowo, samo wynajęcia miejsca na nocleg dla pracowników nie będzie powodować, że mamy do czynienia z zakładem. Jeśli jednak w miejscu tym będzie prowadzona część działalności przedsiębiorstwa to wówczas miejsce takie może być uznane za zakład, przez który prowadzona jest działalność przedsiębiorstwa. Roczny nadzór budowlany w innym kraju tworzy tam zakład podatkowy. Przy ustalaniu, jak długo istnieje dany projekt nie należy brać pod uwagę okresu spędzonego poprzednio przez przedsiębiorcę na innych nadzorach, które nie mają z obecnym żadnego związku.

Zdarzeniem, z którego zaistnieniem wiąże się powstanie obowiązku podatkowego, jest upływ czasu określonego w danej umowie bilateralnej, prowadzący do powstania zakładu. Jednak nie z wszystkimi krajami Polska takie umowy podpisała, a przykładowo Ministerstwo Finansów analizuje skutki ewentualnego rozwiązania umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Rosją. Jest to jednak mało prawdopodobne, gdyż powodowałoby negatywne konsekwencje podatkowe dla polskich rezydentów w aspekcie podwójnego opodatkowania, w tym również zakładów.

Nawet jeżeli w kontrakcie budowlanym przewidziany jest dłuższy okres prac niż 12 miesięcy, zakład nie powstaje w momencie faktycznego rozpoczęcia budowy, lecz w dacie przekroczenia okresu przewidzianego w umowie. Dopiero przekroczenie tego okresu, które powoduje powstanie zakładu, rodzi w rezultacie ograniczony obowiązek podatkowy dla przedsiębiorstwa w państwie źródła, rozciągający się na dochody osiągnięte od dnia rozpoczęcia prowadzenia robót budowlanych. Istotny jest więc moment faktycznego rozpoczęcia aktywności, wraz z pracami przygotowawczymi w danym, konkretnym miejscu (może to być ogrodzenie, przygotowanie placu budowy, przygotowania zaplecza socjalnego etc.).

Budowa może obejmować nie tylko nieruchomości typu budynki, ale również m.in. drogi, mosty lub kanały, renowacje (obejmującą ważne prace budowlane, a nie tylko prace związane z utrzymaniem lub dekoracją) takich budynków, kanałów, układanie rurociągów, prowadzenie prac ziemnych, itp. Natomiast o zakończeniu budowy w aspekcie podatkowym świadczy nie tyle dopełnienie formalności prawnych czy administracyjnych, co faktyczne zakończenie prac. W wyroku NSA z 20 czerwca 1996 r., SA/Wr 2735/95, stwierdzono, że w sensie techniczno-budowlanym można mówić o zakończeniu budowy obiektu budowlanego, gdy odpowiada on warunkom, jakie przewiduje prawo budowlane wobec budowy legalnej przy zawiadomieniu o zakończeniu budowy – obiekt powinien być w takim stanie, by mógł zostać przeprowadzony jego odbiór i można byłoby przekazać go do normalnej eksploatacji i użytkowania.

Oznacza to, że plac budowy, w aspekcie zakładu podatkowego, kończy się w momencie faktycznego zakończenia prac budowlanych, nie wcześniej jednak niż po usunięciu wad i przyjęciu budowy przez inwestora jako wolnej od wad, w przypadku wystąpienia tych wad.
dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy