Zmiana wspólnika w spółce jawnej związana jest z szeregiem obowiązków dokumentacyjnych i niekiedy z opodatkowaniem przy rozliczeniu między osobami fizycznymi przekazującymi i przejmującymi wkłady w spółce. Przekazanie może mieć charakter odpłatny lub nieodpłatny. Gdyby udział był zbyty odpłatnie, wówczas wspólnik sprzedający go uzyskałby przychód podatkowy, który ujmowałby w źródle prawa majątkowe, o którym mowa w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli udział byłby przekazany w ramach darowizny, wówczas miałyby zastosowanie regulacje ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przy wspólnikach spokrewnionych w ramach I grupy podatkowej, jeżeli darowizna zostanie zgłoszona w urzędzie skarbowym będzie miało zastosowanie zwolnienie zapisane w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Czynnością, jaką powinni wykonać wspólnicy jest sporządzenie spisu z natury na dzień zmiany wspólnika. Wynika to z brzmienia § 24 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. W sytuacji wystąpienia ze spółki jednego ze wspólników i przystąpienia, na jego miejsce, innego wspólnika przychody i koszty uzyskania przychodów (dochody poszczególnych wspólników) ustala się na podstawie zapisów w książce przychodów i rozchodów, z uwzględnieniem różnic remanentowych. O zamiarze sporządzenia spisu z natury nie ma obowiązku informowania naczelnika urzędu skarbowego.

Oprócz sporządzenia spisu z natury wspólnicy mają obowiązek sporządzić wykaz składników majątku spółki na dzień wystąpienia wspólnika ze spółki. Stanowi o tym art. 24 ust. 3a ustawy o PIT . Przepis ten określa również, co taki wykaz powinien zawierać. Wykazu składników majątku spółki nie można potraktować w sposób tożsamy ze spisem z natury. Ma on większy zakres niż remanent. Spis z natury dotyczy towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów. Wykaz składników majątku, natomiast, dotyczy całego majątku spółki (wymienione wyżej składniki plus wyposażenie i środki trwałe).

Z punktu widzenia podatku VAT, udział w zarządzaniu przedsiębiorstwem spółki jawnej, który wynika z ustawowych ram określonych w art. 29 kodeksu spółek handlowych nie jest tożsamy z pojęciem świadczenia usług zarządzania na rzecz spółki jako czynności podlegających opodatkowaniu. W przypadku darowizny ogółu praw i obowiązków spółki jawnej wydane zostały interpretacje potwierdzające, że czynność przekazania w formie darowizny ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT (interpretacje z dnia 22 lipca 2024 r., Dyrektor KiS, sygn.. 0113-KDIPT1-2.4012.330.2024.2.PRP; z 22 marca 2023 r., znak 0114-KDIP4-3.4012.720.2022.2.IG, z 1 października 2020 r., znak 0113-KDIPT1-1.4012.571.2020.3.MS).

Analizując zaś podatek PCC, umowa przeniesienia ogółu praw i obowiązków jest umową inną niż umowa sprzedaży, uregulowaną przepisami prawa handlowego i jako taka nie mieści się w zamkniętym katalogu czynności podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ostatnimi formalnymi czynnościami spółki przy zmianie wspólników, powinno być powiadomienie o zaistniałych zmianach urzędu skarbowego (na urzędowym formularzu NIP-8 po publikacji zmian w KRS) oraz ZUS. W przypadku spółek jawnych z mieszanym składem wspólników (tj. osoby fizyczne i prawne) dochodzi jeszcze CIT-15J, składany do urzędu w ciągu 14 dni licząc od dnia zaistnienia zmian w składzie podatników będących wspólnikami spółki.