Faktoring wierzytelności w ramach zawartych umów polega na dokonaniu przez podmiot na rzecz konkretnego faktora cesji wierzytelności pochodzących z faktur, wystawionych w związku z odpłatnym zbyciem wyrobów czy usług. Cena sprzedaży płatna przez faktora tytułem nabycia wierzytelności wynosi zwykle wartość nominalną wierzytelności brutto, tj. obejmuje podatek VAT, jeżeli wierzytelność powstała w wyniku sprzedaży dokonanej przez podmiot, uprzednio obciążonej podatkiem VAT.

Zgodnie z interpretacją ogólną Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z 15 lutego 2021 r., nr DD5.8201.11.2020, w sprawie zasad ustalania wysokości kosztów uzyskania przychodu przy zbyciu wierzytelności własnych w ramach umowy faktoringu, podatnik rozpoznaje przychody i koszty z tytułu umów faktoringu, odpowiednio jako przychody i koszty z tytułu zbycia wierzytelności, odrębnie od przychodów i kosztów z tytułu transakcji pierwotnej.

Oznacza to, że przychody powstałe w ramach umów faktoringu, zawartych przez podmiot jako faktoranta, dotyczące wierzytelności powstałych w związku z działalnością podlegającą zwolnieniu z podatku dochodowego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 34a ustawy CIT, należy przypisać do działalności opodatkowanej, a nie do źródła, z którego powstała wierzytelność będąca przedmiotem umów faktoringu, tj. działalności podlegającej zwolnieniu. Przychód uzyskany w wyniku sprzedaży wierzytelności stanowi odrębną kategorię przychodu od przychodu z tytułu pierwotnie zawartej transakcji, w związku z którą powstała ta wierzytelność.

Co z kosztami i ich przypisaniem? Najczęściej podatnik musi zapłacić na rzecz faktorów dodatkowe wynagrodzenie (tzw. opłaty dodatkowe) za świadczoną usługę faktoringu, w postaci:

a) odsetek za finansowanie/odsetek kredytowych – są to odsetki należne instytucji finansowej za okres finansowania wierzytelności, kalkulowane zwykle na podstawie algorytmu opartego o wskaźnik stóp procentowych powiększony o marżę instytucji finansowej;

b) prowizji administracyjnej/ przygotowawczej – prowizje są należne z tytułu czynności administracyjnych wykonanych przez instytucję finansową, stanowiące najczęściej określony procent łącznej wartości brutto faktur wykupionych w danym okresie przez instytucję finansową lub określony procent wartości brutto danej faktury wykupionej przez instytucję finansową.

Organy podatkowe wskazują (m.in. stanowisko Dyrektora KiS z 9 czerwca 2022 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.167.2022.1.JKU), że powyższych kosztów nie można uznać za koszty bezpośrednie związane z uzyskaniem przychodu. Są to wydatki pośrednio wpływające na przychody i ich poniesienie zmierza do osiągnięcia przychodów. Ich zaliczenie do kosztów nie jest uzależnione od wystąpienia ściśle określonego przychodu, ale jedynie od ich faktycznego poniesienia, czyli zapłaty i w tym momencie winny być zaliczone do kosztów podatkowych na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy CIT. Nie powinny więc stanowić kosztów, które podatnik alokuje do dochodu z działalności zwolnionej.