Skopiuj link
Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 rozporządzenia nowelizującego do udokumentowania czynności dokonanych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia stosuje się przepisy rozporządzenia zmienianego w § 1, w brzmieniu dotychczasowym, z zastrzeżeniem ust. 2. Normodawca formułuje w tym przepisie zasadę z której wynika, że w stosunku do czynności dokonanych w ubiegłym roku stosuje się „stare” przepisy dotyczące wystawiania faktur nawet wówczas, gdy faktura zostaje wystawiona w nowym roku.
Przykład nr 1:
Firma X wykonała usługę transportową w 28 grudnia 2012 r. Firma X nie otrzymała zaliczki ani zapłaty, była więc zobowiązana wystawić fakturę najpóźniej 27 stycznia 2013 r.
Wystawiona w 2013 r. faktura musi zostać wystawiona zgodnie z rozporządzeniem w sprawie faktur obowiązującym w 2012 r. Dlatego też np. musi być oznaczona jako „Faktura VAT” (od 2013 r. nie ma obowiązku podawania na fakturach oznaczenia „Faktura VAT”, ani nawet „Faktura”).
Wyjątkiem od powyższej zasady są postanowienia § 2 ust. 2 rozporządzenia nowelizującego, zgodnie z którym do wystawiania faktur korygujących oraz faktur będących duplikatami do faktur wystawionych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia oraz wystawionych zgodnie z ust. 1, stosuje się przepisy rozporządzenia zmienianego w § 1, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem. W świetle tego przepisu podatnicy wystawiający w 2013 r. faktury korygujące oraz duplikaty faktur do faktur dokumentujących czynności dokonane w 2012 r. są zobowiązani wystawiać je zgodnie z zasadami obowiązującymi w 2013 r.
Przykład nr 2:
Firma X będzie zobowiązana wystawić fakturę korygującą do faktury wskazanej w przykładzie nr 1 według nowych zasad obowiązujących od stycznia 2013 r.
Ponieważ jednak zmiany dotyczące sposobu wystawiania faktur korygujących nie uległy zasadniczo zmianie Firma X może wystawić fakturę korygującą w identycznym kształcie jak wystawiałaby taką fakturę korygującą w 2012 r.
Przykład nr 3:
Firma X dokonała w listopadzie 2012 r. sprzedaży, którą udokumentowała wystawioną w listopadzie 2012 r. fakturą. Jeżeli w 2013 r. Firma X będzie wystawiała fakturę korygującą do faktury sprzedaży wystawionej w listopadzie 2012 r., to będzie zobowiązana wystawić fakturę korygującą zgodnie z zasadami dotyczącymi wystawiania faktur obowiązującymi od stycznia 2013 r.
Również w tej sytuacji Firma X może wystawić fakturę korygującą w identycznym kształcie jak wystawiałaby taką fakturę korygującą w 2012 r.
Radykalnie zmieni się jednak sytuacja Firmy Y, która będzie w 2013 r. wystawiała duplikaty faktur dotyczących czynności dokonanych w 2012 r.
Przykład nr 4:
Firma Y jest małym podatnikiem rozliczającym się metodą kasową (w ten sposób rozliczała się zarówno w 2012 r., jak i w 2013 r.). Firma Y w listopadzie 2012 r. dokonała sprzedaży na rzecz podatnika czynnego Firmy Alfa. Firma Alfa do końca 2012 r. nie otrzymała faktury dokumentującej transakcję (faktura zaginęła). Wystąpiła więc do Firmy Y o wystawienie duplikatu do tej faktury. Firma Y postępując zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia nowelizującego wystawiła duplikat faktury w styczniu 2013 r. według „nowych” zasad wystawiania faktur.
Zgodnie bowiem z § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia w sprawie faktur obowiązującego od stycznia 2013 r. faktura powinna zawierać dodatkowo w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, w odniesieniu do których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy – wyrazy "metoda kasowa". Należy przypomnieć, że zgodnie z przepisami obowiązującymi w 2012 r. faktura wystawiana przez małego podatnika rozliczającego się metodą kasową musiała zawierać oznaczenie „FAKTURA VAT-MP”.
Jakie znaczenie ma taka niewielka zmiana w duplikacie faktury w stosunku do pierwotnej faktury. Dla sprzedawcy nie ma żadnego znaczenia. Jednakże dla nabywcy ma znaczenie bardzo istotne.
W podanym przykładzie nr 4 Firma Alfa jeżeli nie dokonała zapłaty należności na rzecz Firmy Y za czynności dokonane w 2012 r. będzie miała możliwość odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez Firmę Y w okresie rozliczeniowym, w którym uregulowała całość albo część należności – w tej części. Jeżeli Firma Alfa nie uregulowała należności na rzecz Firmy Y otrzymując fakturę oznaczoną „FAKTURA VAT-MP” będzie miała możliwość odliczenia podatku od nieuregulowanej części w okresie rozliczeniowym, w którym przypada 90. dzień od dnia otrzymania towaru lub wykonania usługi (§ 18 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług – obowiązujący do końca 2012 r.). Gdyby jednak Firma Y wystawiła duplikat faktury i oznaczyła go zgodnie z wymogami dotyczącymi duplikatów faktur obowiązującymi od stycznia 2013 r. jako „metoda kasowa” (taki właśnie obowiązek wynika z § 2 ust. 2 rozporządzenia nowelizującego), to w takim przypadku Firma Alfa byłby pozbawiona możliwości odliczenia podatku naliczonego do czasu uregulowania należności na rzecz Firmy Y. Pomimo tego, że przepisy obowiązujące w 2012 r. przyznawały podatnikom prawo do odliczenia podatku od części niezapłaconej w okresie rozliczeniowym, w którym przypada 90. dzień od dnia otrzymania towaru lub wykonania usługi, to nowoobowiązujące od 1 stycznia 2013 r. przepisy takiego prawa nie przyznają i to nawet wówczas, gdy faktura dokumentuje transakcję dokonaną w 2012 r.
Zgodnie z § 18 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług obowiązującego od 1 stycznia 2013 r. w przypadku nabycia przez podatnika innego niż mały podatnik, o którym mowa w art. 21 ust. 1 ustawy, towarów i usług udokumentowanych fakturą oznaczoną zgodnie z odrębnymi przepisami "metoda kasowa" podatnik może obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określoną w tej fakturze, w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym:
- uregulował część należności na rzecz małego podatnika, o którym mowa w art. 21 ust. 1 ustawy – w tej części;
- uregulował w całości należność na rzecz małego podatnika, o którym mowa w art. 21 ust. 1 ustawy.
Najistotniejszym w rozpatrywanej sytuacji jest przepis § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2012 poz. 1485). Zgodnie z jego treścią w przypadku nabycia towarów i usług przed dniem 1 stycznia 2013 r., udokumentowanego fakturą oznaczoną "Faktura VAT-MP", do obniżenia kwoty podatku należnego stosuje się § 18 rozporządzenia zmienianego w § 1, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia. Z przepisu tego wynika, że czynność dokonana w „starym” roku udokumentowana fakturą oznaczoną "Faktura VAT-MP" daje nabywcy prawo do odliczenia podatku na zasadach obowiązujących w 2012 r. A contrario czynność dokonana w „starym” roku udokumentowana fakturą oznaczoną „metoda kasowa” nie daje nabywcy prawo do odliczenia podatku na zasadach obowiązujących w 2012 r., przyznając to prawo na zasadach obowiązujących w 2013 r.
Skoro Firma Y wystawiła duplikat faktury dotyczący transakcji z 2012 r. w 2013 r., a duplikat ten w świetle § 2 ust. 2 rozporządzenia nowelizującego rozporządzenie w sprawie faktur winien być wystawiony według nowych zasad wystawiania faktur i powinien posiadać adnotację „metoda kasowa”, to nabywca będzie miał prawo do odliczenia podatku z takiej faktury dopiero w momencie zapłaty kwoty podatku z niej wynikającej.
Z powyższego jednoznacznie wynika, że przepis § 2 rozporządzenia nowelizującego rozporządzenie w sprawie faktur jest skonstruowany wadliwie i narusza konstytucyjną zasadę niedziałania prawa wstecz.
Zobacz szkolenie: