Rozliczenie roczne wynagrodzeń przez płatnika coraz bliżej, a w związku z nim konieczna jest weryfikacja wypłaconych dodatków pracowniczych z punktu widzenia ich opodatkowania i oskładkowania. Jednym z nich jest tzw. dodatek za rozłąkę.

Z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracowników wyłączony został dodatek za rozłąkę wypłacany pracownikom czasowo przeniesionym – do wysokości diet z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju, określonych w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Nadwyżka poza określony limit stanowić będzie podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Tak stanowi § 2 ust. 1 pkt 18 rozporządzenia składkowego. Aktualnie dieta z tytułu krajowej podróży służbowej wynosi 45 zł (§ 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej). Na mocy powołanego przepisu oskładkowaniu nie podlega dodatek za rozłąkę wypłacany pracownikowi przeniesionemu poza miejsce wykonywania przez niego pracy, które oznaczone jest w zawartej z nim umowie o pracę. Przeniesienie to musi mieć charakter tymczasowy (czasowy). Zwolnienie z oskładkowania nie dotyczy sytuacji, gdy płatnik przeniósł czasowo pracownika do pracy poza stałym miejscem pracy, ale znajdującym się w miejscu jego zamieszkania.

Zwolnienie podatkowe (art. 21 ust. 1 pkt 18 ustawy o PIT) dotyczy dodatku za rozłąkę wypłaconego na podstawie:

• odrębnych ustaw, przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (np. urzędnikom państwowym na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2002 r. w sprawie wysokości i warunków wypłacania świadczeń urzędnikom państwowym przeniesionym do pracy w innej miejscowości, Dz. U. nr 66, poz. 597) lub
• układu zbiorowego pracy.

Zwolnieniem podatkowym nie został objęty dodatek za rozłąkę wypłacany na podstawie regulaminu wynagradzania lub umowy o pracę. Wartość tego świadczenia pracodawca ma obowiązek doliczyć do wynagrodzenia wypłacanego w danym miesiącu i od łącznej kwoty obliczyć, pobrać oraz odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy według zasad przewidzianych dla opodatkowania przychodów ze stosunku pracy.

ZUS w wydawanych decyzjach (m.in. pismo z dnia 15 stycznia 2024 r., sygn.. DI/200000/43/4/2024) potwierdza również wyłączenia świadczenia w postaci dodatku za rozłąkę wypłacanego pracownikom świadczących czasowo pracę w ramach oddelegowania poza granicami kraju, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne do wysokości diet z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Powyższe świadczenie będzie również wyłączone z podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, gdyż zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.