Podział majątku wspólnego małżonków może być dokonany z różnych powodów i nie jest on uzależniony od rozwodu. Oprócz aspektów prawnych wymaga on przeanalizowania skutków podatkowych dla obu stron.

Otrzymanie składników majątku w wyniku podziału majątku wspólnego bez obowiązku spłat nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na mocy zwolnienia przewidzianego w przepisie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT. Tym samym transakcja ta jest neutralna podatkowo. W konsekwencji, nie ciąży na podatniku obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych oraz obowiązek złożenia deklaracji podatkowej PIT z tytułu otrzymania składników majątku w wyniku podziału majątku wspólnego. Bez znaczenia dla skutków podatkowych jest to, czy podział majątku wspólnego małżonków był ekwiwalentny czy nieekwiwalentny (tzn. nie ma znaczenia, czy każdy małżonek ma otrzymać taką część majątku wspólnego, która odpowiada połowie wartości całego majątku wspólnego) jak też, czy podział majątku w ramach umowy nastąpił przed czy po uprawomocnieniu się wyroku rozwiązującego małżeństwo. Stanowisko takie zaprezentował m.in. Dyrektor KiS w interpretacji z 23 stycznia 2024 r., sygn. 0114-KDIP3-2.4011.1004.2023.1.JK3.

Podział majątku wspólnego nie podlega też podatkowi od spadków i darowizn. Podział majątku wspólnego małżonków, wykazuje cechy odrębne od zniesienia współwłasności, unormowanego w kodeksie cywilnym i w związku z tym nie może być traktowany jako zniesienie współwłasności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Uzyskane przez podatnika przychody – w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków w związku z ustaniem wspólności majątkowej na skutek rozwiązania małżeństwa – z tytułu jednorazowej wypłaty środków zgromadzonych na rachunku Otwartego Funduszu Emerytalnego (OFE), nie podlegają również opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na mocy powołanego powyżej art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT. Przepis ten stanowi, że przepisów ustawy nie stosuje się m.in. do przychodów z tytułu podziału majątku wspólnego małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich. Stanowisko takie zaprezentował m.in. Dyrektor KiS w interpretacji z 12 grudnia 2023 r., sygn.. 0115-KDIT2.4011.444.2023.3.ŁS. Natomiast, jeżeli byli małżonkowie przy okazji rozwodu dzielą również majątek osobisty (np. nieruchomości, które nabyli wspólnie przed ślubem), to przytoczone zwolnienie z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT nie znajdzie zastosowania.

Jednorazowa wypłata środków zewidencjonowanych na subkoncie ZUS z tytułu podziału majątku wspólnego w związku z ustaniem wspólności majątkowej na skutek rozwodu – uzyskane z tego tytułu przychody są również wyłączone spod opodatkowania podatkiem PIT na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy. Podatnik nie powinien płacić podatku od wypłaconej kwoty. ZUS nie powinien wystawić PIT-11. Stanowisko takie zaprezentował m.in. Dyrektor KiS w interpretacji z 27 maja 2023 r., sygn. 0115-KDIT2.4011.202.2023.2.KC.

Natomiast w zakresie podatku PCC wypowiedział się organ podatkowy w interpretacji indywidualnej z dnia 13 października 2022 r., sygn. 0111-KDIB2-3.4014.321.2022.4.BD – jeśli, w przypadku podatnika nie doszło do żadnych spłat ani dopłat w związku z podziałem majątku, to nie ma obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.