Skopiuj link
Od stycznia 2014 r. dla niżej wymienionych czynności obowiązek podatkowy powstaje, co do zasady, z chwilą wystawienia faktury (art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług):dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, oraz świadczenia usług:
- telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
- wymienionych w poz. 140–153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,
- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
- stałej obsługi prawnej i biurowej,
- dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.
Wystawienie faktury jest tu elementem konstytutywnym powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli podatnik nie wystawi faktury (np. wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej – bowiem w stosunku do tych osób nie ma takiego obowiązku – art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług), lub wystawi ją z opóźnieniem, to obowiązek podatkowy, w myśl art. 19a ust. 7 w związku z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług, powstanie z upływem terminu płatności. Odmiennie niż to było przy sprzedaży mediów przed 1 stycznia 2014 r., nie jest obecnie istotne, czy umowa została zawarta ustnie, czy pisemnie. Termin płatności wskazany w umowie pisemnej lub uzgodniony ustnie, wobec braku faktury, będzie wskazywał ostatni możliwy moment powstania obowiązku podatkowego. Dla momentu powstania obowiązku podatkowego przy sprzedaży mediów nie będzie miało znaczenia ani otrzymanie zapłaty (zaliczki, zadatku, przedpłaty, raty) przed terminem płatności – art. 19a ust. 8. ustawy o podatku od towarów i usług, ani otrzymanie zapłaty po terminie płatności, czy też po wykonaniu tych czynności. Również termin wykonania ww. czynności nie będzie miał znaczenia dla powstania obowiązku podatkowego.
Co ciekawe przy sprzedaży mediów od początku 2014 r. obowiązek podatkowy w niektórych sytuacjach może w ogóle nie powstać.
Będzie tak wtedy, gdy strony transakcji ustalą, że termin płatności każdorazowo będzie określany w wystawionej przez sprzedawcę fakturze, natomiast sprzedawca faktury nie wystawi. Wobec braku faktury oraz terminu płatności, który miał zostać podany na fakturze, lecz nie została ona wystawiona, nie powstanie obowiązek podatkowy. Nabywca, co oczywiste, będzie wnioskował o wystawienie faktury. Nie oznacza jednak, że w każdej sytuacji nabywcy będzie zależało na otrzymaniu faktury. Jeżeli nabywcą mediów, będzie podmiot zwolniony od podatku VAT (nie rozliczający podatku naliczonego), którego formą opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych albo karta podatkowa, może on nie być zainteresowany w uzyskaniu dokumentu zakupu mediów (nie odliczy bowiem podatku naliczonego, ani nie rozliczy kosztów działalności).
Należy również zauważyć, że sprzedawca nie jest ograniczony żadnym terminem wystawiania faktur przed terminem płatności. W myśl art. 106i ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług fakturę przy sprzedaży mediów można wystawić wcześniej niż 30 dni przed dokonaniem dostawy towarów, wykonaniem usługi. Wcześniejsze wystawienie faktury przez sprzedawcę będzie skutkować automatycznym powstaniem obowiązku podatkowego, lecz równocześnie będzie powodowało możliwość odliczenia podatku naliczonego przez nabywcę, w sytuacji otrzymania takiej faktury. Sprzedawca ma więc swobodę w zakresie wystawiania faktur przed terminem płatności, jednak ostatnim momentem, w którym faktury dokumentujące sprzedaż mediów powinny zostać wystawione będzie termin płatności.
Wojciech Zajączkowski