Skopiuj link
Obowiązek posługiwania się kodami PKD dotyczy zarówno osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą (wpis do CEIDG) jak i podmiotów objętych obowiązkiem wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS), czyli np. spółek, spółdzielni, fundacji. W przypadku podmiotów prawa handlowego (np. spółek) kody PKD muszą być również wskazane w umowie spółki. W przypadku rejestracji w CEIDG podaje się jeden kod główny – przeważająca działalność i kody działalności dodatkowej. Brak jest ograniczeń ilościowych kodów dodatkowych, natomiast rejestrując spółkę w KRS, można podać maksymalnie 10 kodów PKD.
Określenie kodu prowadzonej działalności gospodarczej jest niezbędne na etapie składania wniosku – należy podać kody PKD podczas jego wypełniania. W przypadku CEIDG we wniosku rozróżniono kod głównej działalności (przeważającej u danego przedsiębiorcy) oraz kody pozostałej działalności gospodarczej (inne czynności, które wykonuje przedsiębiorca, a które nie są jego główną działalnością).
Określenie kodów PKD we wniosku o wpis do CEIDG albo do KRS jest niezbędne. Jest to podstawa do nadania numeru REGON przez Urząd Statystyczny.
Przedsiębiorca zawsze może rozszerzyć zakres działalności (dodając nowe kody), zawęzić zakres (wykreślając kody) bądź zgłosić zmianę profilu działalności (przez zmianę kodu wiodącej działalności bądź zmianę kodów pozostałej działalności). W przypadku CEIDG zmiana kodów PKD odbywa się przez aktualizację danych we wniosku. Analogicznie jak w przypadku jednoosobowej działalności, również w przypadku rejestracji spółki cywilnej niezbędne jest podanie odpowiednich kodów PKD.
W ramach zgłoszenia o wpis do KRS, określenie przedmiotu działalności według PKD jest możliwe w ramach maksymalnie dziesięciu pozycji, w tym jednej pozycji określającej przedmiotu przeważającej działalności.
Jednakże wielokrotnie można się spotkać z pytaniem, czy zaklasyfikowanie własnej działalności gospodarczej do określonego grupowania PKD może przesądzić o stawce podatkowej lub zwolnieniu dla celów VAT i czy ewentualna zmiana takiego kodu może nieść za sobą skutki podatkowe.
Otóż należy wyraźnie i jednoznacznie podkreślić, że określenie profilu działalności poprzez podanie kodu PKD w CEIDG, czy w KRS nie ma najmniejszego znaczenia dla kwestii opodatkowania wykonywanych czynności dla celów VAT. Gdyby tak było, tzn. gdyby podanie kodu PKD determinowało sposób opodatkowania wykonywanych przez podmiot gospodarczy czynności, to w dużej ilości przypadków podatnicy podawaliby zamiast prawidłowego kodu PKD kod dający określone preferencje podatkowe.
Przykład:
Podatnik ma zamiar wykonywać usługi prawne. Zamiast podać kod PKD 69.10.Z właściwy dla działalności prawniczej, która nie korzysta ze zwolnienia podmiotowego określonego w art. 113 ustawy o VAT, podatnik mógłby podać kod działalności 65.12.Z – Pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe, a już te czynności ze zwolnienia w zakresie VAT korzystają.
Wobec błędnego kodu PKD podatnik nie odczuje również konsekwencji przy odliczaniu podatku, bowiem zakres odliczenia nie jest związany z klasyfikacją działalności, lecz z działalnością opodatkowaną. Jeśli więc dokonane zakupy posłużyły podatnikowi do wykonywania działalności opodatkowanej, to niezależnie od błędnie podanego kodu PKD przysługuje mu prawo do odliczenia podatku i w tym zakresie żadne krajowe regulacje klasyfikacyjne tego nie zmienią.
Powyższy przykład wskazuje, że podanie nieprawidłowego kodu PKD nie zmieni istoty wykonywanych przez podatnika czynności, a przez to nie zmieni sposobu ich opodatkowania w zakresie podatku od towarów i usług. Wskazane usługi prawne niezależnie od wskazanego w CEIDG, czy w KRS kodu będą zawsze na terytorium kraju opodatkowane. Nie oznacza to oczywiście, że nie należy prawidłowo tych kodów wskazywać w rejestrach przedsiębiorców.
Kod PKD może być czasami istotny w przypadku dotacji, czy subwencji dla nowych, jak i istniejących firm. Nierzadko umowa o dofinansowanie wskazuje, że przekazywane środki mogą być wykorzystane tylko w związku z określoną działalnością gospodarczą identyfikowaną za pomocą prawidłowego kodu PKD.
Jeżeli podatnik wykonuje działalność gospodarczą niezgłoszoną do CEIDG, czy KRS, to popełnia wykroczenie zagrożone karą ograniczenia wolności albo grzywny. Zgodnie bowiem z art. 60¹ § 1 ustawy Kodeks wykroczeń kto wykonuje działalność gospodarczą bez wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, wpisu do rejestru działalności regulowanej lub bez wymaganej koncesji albo zezwolenia, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. Tej samej karze podlega ten, kto nie dopełnia obowiązku zgłaszania do ewidencji działalności gospodarczej zmian danych objętych wpisem – art. 60¹ § 2 ustawy Kodeks wykroczeń.
Podatnik w skrajnym przypadku może być również wykreślony z rejestru przedsiębiorców.
Zgodnie bowiem z art. 35 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w przypadku, gdy wpis zawiera dane niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, minister właściwy do spraw gospodarki wzywa przedsiębiorcę do dokonania odpowiedniej zmiany wpisu w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Natomiast ust. 2 tego przepisu stanowi, iż: jeżeli, mimo wezwania, o którym mowa w ust. 1, przedsiębiorca nie dokona odpowiedniej zmiany swojego wpisu, minister właściwy do spraw gospodarki może wykreślić, w drodze decyzji administracyjnej, przedsiębiorcę z CEIDG.
Jednak wykreślenie z rejestru przedsiębiorcy to sytuacja wyjątkowa i wymagająca od niego braku dobrej woli.
Podsumowując kod PKD nie ma wpływu na sposób opodatkowania działalności gospodarczej w zakresie VAT, jak i możliwości stosowania zwolnienia zarówno przedmiotowego, jak i podmiotowego w tym podatku. Należy jednak pamiętać o konieczności podawania prawidłowych kodów i ich ewentualnej aktualizacji.
Wojciech Zajączkowski