W dobie cyberprzestępczości niektórzy przedsiębiorcy padają ofiarą kradzieży środków pieniężnych zorganizowanej w coraz bardziej wymyślny sposób. Wyłudzenie pieniędzy następuje najczęściej z rachunku bankowego poprzez podawanie się za przedstawiciela banku albo wskutek wgrania do komputera nieznanych aplikacji przez pracowników lub właścicieli firmy. Czy strata pieniężna powoduje też problemy podatkowe?

Co prawda, wydatek w postaci straty w środkach pieniężnych nie znajduje się w grupie wydatków, które zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o PIT podlegają wyłączeniu z kosztów podatkowych, gdyż wśród wymienionych w negatywnym katalogu kosztów ujętym w art. 23 ust. 1 ustawy o PIT nie wyszczególniono strat w środkach pieniężnych.

Jednak, w ocenie organów podatkowych, tylko kradzież powstałą na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych, nie do uniknięcia przez racjonalnie działający podmiot, można uznać za zdarzenie losowe, które uzasadnia zaliczenie powstałej straty w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Stanowisko to zaprezentował Dyrektor KiS w niedawno wydanej interpretacji z 19 sierpnia 2024r., o sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.462.2024.2.KD. A więc, jednym z warunków uznania straty za koszt uzyskania przychodów jest stwierdzenie, że strata powstała pomimo dochowania przez podatnika należytej staranności. Nie można uznać, że dochowano należytej staranności, jeśli przykładowo podatnik dokonał przelewu środków pieniężnych na wskazany przez sprawców rachunek bankowy na podstawie jednej rozmowy telefonicznej.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, kiedy następuje kradzież środków pieniężnych odpowiednio zabezpieczonych np. w sejfie wskutek włamania do punku przedsiębiorcy, oddziału czy sklepu, w którym były przechowywane pieniądze. Strata jest wówczas w pełni niezawiniona i powstała na skutek zdarzenia losowego w postaci włamania z kradzieżą, a więc może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej. Istotnym warunkiem uznania wydatku za koszt uzyskania przychodów jest jego definitywność, czyli rzeczywiste i bezzwrotne poniesienie przez podatnika.

Aby zaliczyć poniesioną stratę do kosztów uzyskania przychodów niezbędne jest spełnienie warunku formalnego, tj. właściwe udokumentowanie poniesionego kosztu. Zaistnienie szkody powinno być uprawdopodobnione przez właściwe organy, np. Policję (umorzenie dochodzenia). Potwierdza to pismo z dnia 23 listopada 2012 r., Izba Skarbowa w Łodzi, sygn. IPTPB1/415-531/12-2/KSU. Natomiast, gdy postępowanie jest prowadzone przez organy ścigania i nie zostało jeszcze zakończone, strata nie będzie jeszcze mogła stanowić dla podatnika kosztu uzyskania przychodów.

Ubezpieczeni przedsiębiorcy mogą ubiegać się o odszkodowanie z tytułu zaistniałych szkód. Odszkodowanie uzyskane od ubezpieczyciela za szkody spowodowane kradzieżą środków pieniężnych ma na celu naprawienie szkody, ale w żaden sposób nie powinno być traktowane jako zwrot skradzionych środków pieniężnych. Jednak bez znaczenia przy rozpoznawaniu przychodu pozostaje źródło pochodzenia otrzymanych środków pieniężnych. Pismo z dnia 30 lipca 2020 r. Dyrektora KiS, sygn. 0114-KDIP2-2.4010.135.2020.1.AS

Oznacza to, że wszystkie środki, jakie wpływają na rachunek przedsiębiorstwa stanowią, w rozumieniu ustawy podatkowej (PIT czy CIT), jego przychód w dacie otrzymania środków. Dotyczy to zarówno należności będących wprost wynikiem prowadzonej działalności gospodarczej, jak również innych definitywnych przysporzeń finansowych, do których zalicza się kwota otrzymana od ubezpieczyciela.