Umorzenie wierzytelności może nastąpić zarówno w walucie polskiej jak i w innych walutach, w których strony prowadziły rozliczenia. Transakcja zwolnienia z długu wywołuje skutki podatkowe dla obu stron i dochodzi do wygaśnięcia zobowiązania.

Patrząc na skutki w podatku dochodowym, to w myśl art. 16 ust. 1 pkt 44 ustawy CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów umorzonych wierzytelności, z wyjątkiem takich, które uprzednio (choćby częściowo) zostały zarachowane jako przychody należne, do wysokości zarachowanej jako przychód należny. Do kosztów uzyskania przychodów kwalifikuje się tylko wartość netto umorzonych wierzytelności, gdyż należny VAT nie jest przychodem w rozumieniu ustawy o CIT (art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy CIT). W związku z czym nie podlega uprzedniemu zarachowaniu jako przychód należny.

Dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, zawartego układu, czy też poprzez oświadczenie). Wierzytelność będzie umorzona dopiero wówczas, gdy wierzyciel uzyska wiadomość od dłużnika, że przyjął on zwolnienie z długu. Dopiero wówczas okoliczność ta, po spełnieniu ustawowych wymogów może rzutować na wysokość podstawy opodatkowania, a w konsekwencji i na wysokość zobowiązania podatkowego.

Regulacje podatkowe wyraźnie określają sytuacje, kiedy powstają różnice kursowe mające wpływ na wysokość podstawy opodatkowania (wskazują zamknięty katalog sytuacji, gdy powstają podatkowe różnice kursowe). Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 1 sierpnia 2023 r., nr 0111-KDIB1-1.4010.306.2023.1.S stwierdził, że umorzenie wierzytelności wyrażonej w walucie obcej nie powoduje powstania podatkowych różnic kursowych.

Umorzenie wierzytelności dokonane przez podatnika w swej naturze nie odpowiada żadnemu ze zdarzeń opisanych w art. 15a ustawy CIT, które powodują powstanie dodatnich lub ujemnych różnic kursowych. Ustawodawca przewidział zamknięty katalog sytuacji, w których powstają różnice kursowe. Dzieje się tak, gdy wartość:
a) przychodu należnego w walucie obcej w dniu jego powstania do celów podatkowych jest inna niż jego wartość w dniu faktycznego otrzymania,
b) kosztu podatkowego w walucie obcej w dniu jego zarachowania jest inna niż jego wartość w dniu zapłaty,
c) środków (wartości pieniężnych) w walucie obcej w dniu ich nabycia (wpływu na rachunek bankowy) jest inna niż ich wartość w dniu wypływu z tego rachunku.

Oceniając skutki w podatku VAT, w związku z planowanym umorzeniem wierzytelności z tytułu usług, podatnik nie powinien wystawić faktury korygującej na rzecz żadnego z kontrahentów.

Umorzenie wierzytelności w żaden sposób nie wyklucza prawidłowości uprzednio dokonanej dostawy towarów lub wykonanej usługi, gdyż jest zdarzeniem neutralnym podatkowo, jeżeli chodzi o podatek VAT. Umorzenie wierzytelności nie skutkuje również koniecznością zwiększenia podstawy opodatkowania, w przypadku, gdy wierzyciel skorzystał już z ulgi na złe długi. Tak linię interpretacyjną prezentują organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podatkowych – przykładem jest interpretacja indywidualna, wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 15 maja 2020 roku (sygn. akt 0114-KDIP1-1.4012.135.2020.2.KOM).