Skopiuj link
Z pytaniem do organu podatkowego zwróciła się Spółka, która dokonuje nabycia wierzytelności od osób trzecich celem ich windykacji lub dalszej odsprzedaży. W pytaniu wskazano, że:
- W wyniku nabycia wierzytelności przez Spółkę skutkujące zwolnieniem zbywcy z konieczności podejmowania czynności egzekucyjnych, Spółka nie otrzymuje od zbywcy wynagrodzenia.
- Nabycie wierzytelności następuje z tzw. dyskontem stanowiącym różnicę pomiędzy wartością nominalną a ceną sprzedaży wierzytelności, czyli cena nabywanych wierzytelności jest skalkulowana w taki sposób, że zawiera wynagrodzenie.
- Nie istnieje odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Spółki w związku z nabyciem i egzekwowaniem wierzytelności.
- W ocenie Spółki, cena nabywanych wierzytelności przez Spółkę odzwierciedla ekonomiczną wartość nabywanej wierzytelności w dacie nabycia.
- Nie istnieją klauzule umowne uzależniające cenę sprzedaży wierzytelności płaconą przez Spółkę od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania jej od dłużnika.
- Spółka nabywa wierzytelności we własnym imieniu, na własny rachunek i ryzyko.
- Umowy nie zawierają klauzuli zwrotnego przeniesienia wierzytelności na zbywcę.
- Nabywane wierzytelności są wierzytelnościami handlowymi wynikającymi z dostaw towarów, wierzytelności są w większości wymagalne i nie są przedmiotem postępowania sądowego, egzekucyjnego czy upadłościowego.
Spółka zadała pytanie, czy nabycie wierzytelności celem jej windykacji lub odsprzedaży za cenę poniżej jej wartości nominalnej stanowi usługę finansową opodatkowaną stawką 23%.
Zdaniem Spółki, nabycie wierzytelności celem jej windykacji lub odsprzedaży za cenę poniżej jej wartości nominalnej stanowi usługę finansową opodatkowaną stawką 23%.
Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznał stanowisko Spółki za nieprawidłowe. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, zaś w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.
Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).
Zgodnie z brzmieniem art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.
W myśl § 2 cytowanego artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.
Jak stanowi art. 510 § 1 tej ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).
Należy zauważyć, iż zasadniczą kwestią dla oceny, czy dokonywane przez Spółkę nabycie wierzytelności za cenę poniżej jej wartości nominalnej stanowi usługę finansową opodatkowaną stawką 23%, jest brak ekwiwalentnego świadczenia ze strony zbywcy wierzytelności, bowiem – jak wskazano we wniosku – Spółka nie otrzymuje od zbywcy żadnego wynagrodzenia. W związku z nabyciem i egzekwowaniem wierzytelności przez Spółkę, nie zawarto odrębnego stosunku prawnego wiążącego się z obowiązkiem zapłaty wynagrodzenia na jego rzecz. Występuje wprawdzie różnica między wartością nominalną wierzytelności a ceną ich sprzedaży, jednakże w świetle całokształtu okoliczności w sprawie i nieistnienia odrębnego stosunku prawnego rodzącego obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Spółki, różnica ta nie stanowi wynagrodzenia z tytułu usługi świadczonej przez Spółkę. W związku z powyższym w niniejszej sprawie nie występują przesłanki do uznania, że Zainteresowany otrzymuje wynagrodzenie z tytułu świadczonej usługi.
W kwestii nabycia wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011r., w sprawie C-93/10. W tym orzeczeniu TSUE podał, że cesjonariusz wierzytelności nie otrzymuje od cedenta żadnego wynagrodzenia, w związku z czym nie dokonuje czynności z zakresu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, ani nie świadczy usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 tego aktu (pkt 22). Trybunał zauważył także, że istnieje różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności, a ceną ich sprzedaży, jednakże stwierdził, że różnica pomiędzy wartością nominalną, a ceną sprzedaży nie stanowi wynagrodzenia, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników (pkt 23 i 25).
W punkcie 26 Trybunał z kolei stwierdził, iż podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.
Jeśli więc ustalona przez strony umowy cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży – jak wskazała Spółka – odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w dacie nabycia, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
Nadmienić należy również, iż tezy wyrażone przez TSUE w wyżej cytowanym wyroku C-93/10 zaaprobowane zostały przez skład siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyroku I FPS 5/11, który wskazał m.in., iż „żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.”.
Biorąc zatem pod uwagę treść powołanych przepisów oraz powołanego wyżej wyroku TSUE należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie, Spółka nie świadczy żadnej usługi na rzecz zbywcy wierzytelności, również usługi finansowej. W związku z tym, mając na uwadze art. 5 ust. 1 ustawy, stwierdzić należy, iż zakup wierzytelności przez Spółkę nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nabywając takie wierzytelności Spółka nie wykonuje żadnej czynności z zakresu działalności gospodarczej, a tym samym nie jest w tym zakresie podatnikiem VAT, o którym mowa w cyt. art. 15 ust. 1 ustawy.
Zatem stanowisko Spółki uznać należy za nieprawidłowe.
Zobacz szkolenia:
