Skopiuj link
Od stycznia 2014 r., w związku z ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. 2013, poz. 35) obowiązywać będzie nowododany art. 19a ustawy o VAT. W ust. 1 tego artykułu zawarta jest generalna zasada powstawania obowiązku podatkowego. Zgodnie z treścią tego przepisu obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7–11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. W nowododanych artykułach brak jest jednak reguły analogicznej do tej wynikającej z art. 19 ust. 4 ustawy o VAT. Po zmianie przepisów termin wystawienia faktury zasadniczo nie będzie miał znaczenia dla momentu powstania obowiązku podatkowego. Wyjątki dotyczące tego, że faktura będzie jednak mogła mieć istotny wpływ na moment powstania obowiązku podatkowego zawarte są w art. 19a ust. 5 pkt 3 i 4 ustawy o VAT i obejmą następujące czynności:
- świadczenie usług budowlanych lub budowlano-montażowych,
- dostawę książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) – z wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1),
- polegające na drukowaniu książek (PKWiU ex 58.11.1) – z wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1),
- dostawę energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
- świadczenie usług:
– telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
– wymienionych w poz. 140–153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,
– najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
– ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
– stałej obsługi prawnej i biurowej.
Niewprowadzenie od stycznia 2014 r. regulacji odpowiadającej treści art. 19 ust. 4 ustawy o VAT spowoduje, że podatnik nie będzie mógł poprzez późniejsze wystawienie faktury w stosunku do wykonanej czynności przesunąć moment powstania obowiązku podatkowego na następny okres rozliczeniowy. Oznaczać to będzie konieczność wykazania podatku (transakcji) w ewidencji i deklaracji VAT-7 z chwilą dokonania dostawy towarów lub z chwilą wykonania usługi. Nowoobowiązujące od stycznia 2014 r. przepisy będą dawały możliwość wystawienia faktury po dokonaniu czynności (nowy art. 106i ust. 1) nawet do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu wykonania czynności, jednak wystawiona później faktura i tak będzie musiała być ujęta w okresie rozliczeniowym, w którym czynność podlegająca opodatkowaniu została wykonana.
Należy również zwrócić uwagę na różnice pojęciowe jakie nastąpiły w art. 19a ust. 1 w stosunku do obecnego art. 19 ust. 1 ustawy o VAT. Obecnie obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Po zmianie przepisów będzie powstawał z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Powyższa zmiana w większości przypadków nie wpłynie na zmianę momentu powstania obowiązku podatkowego. Już obecnie „wydanie towaru” jest interpretowane jako moment przeniesienia ekonomicznego władania rzeczą. Skoro tak, to różnice w rozliczeniu podatku nie powinny powstać. Wydaje się jednak, że są czynności, dla których obowiązek podatkowy może powstać w innym momencie, niż powstaje on obecnie.
Po pierwsze termin „wydanie towaru” może być niekiedy interpretowany (głównie przez organy podatkowe) jako faktyczną czynność wydania rzeczy. Podczas gdy po zmianie przepisów samo wydanie rzeczy bez ekonomicznej możliwości jej władania nie będzie wystarczało dla uznania, że powstał obowiązek podatkowy. Istotne jednoznacznie stanie się, aby podatnik dokonał czynności wskazanej w art. 7 ustawy o VAT. Przede wszystkim przeniósł na nabywcę prawo do rozporządzania towarem jak właściciel.
Po drugie różnice w momencie obowiązku podatkowego mogą powstać przy sprzedaży budynków i lokali, kiedy to obecnie obowiązek podatkowy jest uzależniony od wydania budynku, lokalu. Po zmianie trzeba będzie taką transakcję rozpatrywać pod kątem dokonania dostawy (przeniesienia prawa) a nie pod kątem faktycznego wydania budynku, czy lokalu.
Po trzecie różnice dotyczące terminu „wydanie” a „dokonanie dostawy” mogą być widoczne w transakcjach łańcuchowych, w których uznaje się, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru kolejnemu podmiotowi w łańcuchu transakcji (art. 19 ust. 2 ustawy o VAT) lub wskazanej innej osobie.
Należy więc stwierdzić, że ogólna zasada powstania obowiązku podatkowego od stycznia 2014 r. nie ulegnie zmianie, jednakże uniezależnienie obowiązku podatkowego od terminu wystawienia faktury (z uwzględnieniem wskazanych wyżej wyjątków) spowoduje, że najczęściej obowiązek podatkowy będzie powstawał we wcześniejszym okresie rozliczeniowym niż obecnie, a co za tym idzie, wystąpi konieczność szybszej zapłaty podatku – wydaje się, że taka właśnie myśl przewodnia przyświecała projektodawcy w osobie Ministerstwa Finansów, jak również ustawodawcy.
Wojciech Zajączkowski
Zobacz szkolenie: