Skopiuj link
Z pytaniem do organu podatkowego zwróciła się Gmina, która jest właścicielem nieruchomości gruntowej przeznaczonej zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego pod budownictwo usługowo – handlowe i przemysłowe nieuciążliwe. Opisaną wyżej nieruchomość Gmina rozważa darować na rzecz Skarbu Państwa na cele publiczne, tj. na cele budowy nowej Komendy Powiatowej Policji. Gmina nie ponosiła nakładów na opisaną nieruchomość poza dwoma ogrodzeniami istniejącymi na gruncie i wykazanymi w księgach finansowych Urzędu Miasta. Gmina jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Gminie nie przysługiwało w całości ani w części prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia przedmiotowej nieruchomości. Gmina nigdy nie dokonywała odliczenia podatku VAT z tytułu wykonanych ogrodzeń znajdujących się na wskazanej nieruchomości.
Gmina zadała pytanie, czy przy zawieraniu notarialnej umowy darowizny ww. nieruchomości, będzie zobowiązana do uiszczenia podatku VAT od wartości nieruchomości wynikającej z aktualnego operatu szacunkowego sporządzonego przez uprawnionego rzeczoznawcę.
Zdaniem Gminy transakcja ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznał stanowisko Gminy za prawidłowe. Organ wskazał, że zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:
- odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
- eksport towarów,
- import towarów na terytorium kraju,
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Cechą wspólną wszystkich czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług jest ich przedmiot, czyli towar lub usługa, w rozumieniu ustawy.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, co do zasady, podlega tylko taka dostawa towarów, która ma charakter odpłatny. Jednak w ściśle określonych przypadkach nieodpłatne zbycie towarów może być również przedmiotem opodatkowania tym podatkiem. Jak stanowi art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
- przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
- wszelkie inne darowizny
– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Zatem, co do zasady, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów (przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel), a także wszelkie inne darowizny, pod warunkiem, że podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w całości bądź w części.
Powyższe oznacza, że darowiznę uznaje się za odpłatną dostawę towarów, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z ich nabyciem, importem lub wytworzeniem.
W konsekwencji niespełnienie powyższego warunku jest podstawą do traktowania nieodpłatnego przekazania towarów (w tym darowizny) – w świetle brzmienia art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – jako wyłączonego spod zakresu działania ustawy o podatku od towarów i usług, bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).
Zgodnie z zapisem art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Według art. 15 ust. 6 ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to, zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, darowizny.
Wobec powyższego należy uznać, iż dokonując darowizny nieruchomości Gmina działa jako podatnik podatku od towarów i usług.
W niniejszej sprawie darowizna nastąpi w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, a sama Gmina wystąpi w roli podatnika podatku VAT. Jednakże czynność ta nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem nie spełnia przesłanek do uznania jej za dostawę towaru, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy, ze względu na fakt, iż Gminie nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku od towarów i usług przy nabyciu przedmiotowych gruntów, a także Gmina nie dokonywała odliczenia podatku VAT z tytułu wykonanych ogrodzeń znajdujących się na ww. działkach.
Biorąc zatem pod uwagę przedstawione zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, stwierdzić należy, że w przypadku zawarcia umowy darowizny przedmiotowej nieruchomości w formie aktu notarialnego, dokonanej przez Gminę na rzecz Skarbu Państwa, czynność ta nie będzie stanowiła dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 2 ustawy, a tym samym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
oprac.: Wojciech Zajączkowski